Mary B. Ritchie1, Esther Deck2, & Adelle E. Forth2
1Western University, London, Canada; 2Carleton University, Ottawa, Canada
“Potwory są prawdziwe, zło istnieje”. Pomimo że naukowej literatury badającej psychopatię przybywa, ci skrzywdzeni przez jednostki psychopatyczne byli i wciąż są w dużej mierze pomijani. Do tej pory tylko jedno opublikowane badanie naukowe opierało się na zbadaniu doświadczeń tych pokrzywdzonych przez psychopatyczną jednostkę (Kirkman, 2005). W badaniu tym Kirkman (2005) skupił się na ofiarach płci żeńskiej, które były wcześniej w intymnych związkach heteroseksualnych. Te kobiety miały podobne doświadczenia z czasu trwania swoich związków (np. szybka progresja, liczne zdrady, przemoc emocjonalna), wiele takich, które Kirkman (2005) uznał za sygnały ostrzegawcze. Biorąc pod uwagę wpływ jaki psychopatyczne jednostki mają na życie innych, czuliśmy, że ważne jest kontynuowanie badań doświadczeń tych, którzy byli w intymnych związkach z psychopatycznymi jednostkami. Rozszerzając pracę Kirkmana (2005), przeprowadziliśmy 28 wywiadów z kobietami, które były związane z psychopatycznymi mężczyznami, by omówić ich doświadczenia z okresu trwania relacji (np. sygnałów ostrzegawczych, spraw rodzinnych, przemocy), późniejszego wpływu na relację (np. mentalnego, fizycznego, finansowego), a także dostępności oraz efektywności naszego wsparcia. Wszyscy ocalali zostali zrekrutowani poprzez ogłoszenie na stronie Fundacji Aftermath: Surviving Psychopathy.
W czasie trwania ich relacji, trwających średnio 12 lat, 50% ocalałych, z którymi rozmawialiśmy doświadczało przemocy seksualnej lub fizycznej. Przemoc emocjonalna była zgłaszana przez 100% tych, z którymi rozmawialiśmy, a wśród tych osób 80% wskazało, że przemoc emocjonalna była skrajna. Jeden z ocalałych wyznał – „możesz bić mnie przez cały dzień, i to jest nic w porównaniu z przemocą emocjonalną. Rany po uderzeniach się zagoją”. Oprócz doświadczania przemocy ocalali zgłaszali również problem ze swoją karierą oraz finansami, lęk przed nawiązywaniem nowych przyjaźni, utratę poczucia własnej tożsamości, a także poważne problemy ze zdrowiem mentalnym oraz psychicznym, w tym depresję, niepokój, problemy ze snem, myśli samobójcze oraz zespól stresu pourazowego.
Pomimo że większość ocalałych zgłosiło, że otrzymało jakąś formę wsparcia od rodziny i/lub przyjaciół, wielu określało tę pomoc jako niewystarczającą. Zdecydowana większość wskazywała potrzebę lepszej edukacji, w szczególności w celu zwalczania stereotypu „sadystycznego seryjnego mordercy”, który krąży wokół psychopatii. Jeden z ocalałych powiedział, że kiedy „ludzie myślą o słowie psychopatia widzą kogoś kto zabija nożem kuchennym, [ale psychopata] zwyczajnie może być normalną osobą, duszą towarzystwa, która może robić te wszystkie cudowne, wspaniałe rzeczy. Ale, za zamkniętymi drzwiami, są potworami”. Oprócz edukowania społeczeństwa kilku uczestników zgłosiło brak zrozumienia wśród profesjonalistów (np. prawników, psychologów). Jako taka, istnieje potrzeba uczynienia badań na temat psychopatii bardziej dostępnych dla publicznej wiadomości oraz dla profesjonalistów w celu zwalczania stereotypu oraz zwiększania jakości wsparcia zapewnianego tym, którzy dochodzą do siebie.
Na koniec zapytaliśmy każdego z ocalałych, co według niego powinny wiedzieć inne potencjalne ofiary. Wielu kładło nacisk na to, że proces zdrowienia wymaga czasu, a na końcu tunelu jest nadzieja: „bądź bardzo cierpliwy dla siebie i szukaj różnych sposobów, które mogą ci pomóc wyzdrowieć”. Inny ocalały zachęcał do łączenia się i dzielenia swoimi doświadczeniami z ocalałymi, jako że „najbardziej pomocne jest potwierdzenie i upewnienie się, że to co się wydarzyło było prawdziwe”. „Na świecie jest niewielu ludzi, którzy zrozumieją […] i to będzie prawie że niemożliwe do wytłumaczenia”, powiedział jeden z ocalałych, podkreślając znaczenie łączenia się z innymi ocalałymi, którzy mają podobne doświadczenia. Przykładowo fora Aftermath: Surviving Psychopathy zapewniają bezpieczną przestrzeń do łączenia się i dzielenia doświadczeniami z innymi ocalałymi.
Mamy nadzieję, że poprzez kontynuowanie badań nad psychopatią, lepszą edukację i szkolenia, a także wsparcie fundacji takich jak Aftermath: Surviving Psychopathy, możemy skuteczniej spełniać potrzeby tych, którzy znoszą konsekwencje psychopatii, by nie musieli dłużej czuć się samotni. Jeden z ocalałych powiedział: „Możesz wyzdrowieć, uczyć się, a następnie czerpać ze swoich doświadczeń, żeby pomagać innym. Nigdy już nie będziesz taki jak dawniej. Przestań próbować. Czas opłakać dawnego siebie i nauczyć się żyć jako ktoś nowy. Części nowego ciebie są lepsze”.
Tłumaczenie: Patrycja Gniadzik
