Przetłumaczone przez: Wiktor Maturski
14 Lipca 2022 r. autor David Kosson| Podsumowanie przygotowane przez Theresia Bedard i Komitet Badawczy
Najważniejsze wnioski z badań
- Mężczyźni z cechami psychopatycznymi ocenili profil osobowości osoby opisanej jako łatwa do wykorzystania w sposób przypominający rzeczywiste profile osobowości osób, które padły ofiarą.
- Ich oceny fikcyjnej postaci, która była łatwa do wykorzystania, przypominały rzeczywiste profile osobowości zgłaszane przez osoby, które padły ofiarą na kilku wymiarach osobowości, w tym Ugodowości, Sumienności i Otwartości na Doświadczenia.
- Odkrycia te sugerują, że mężczyźni z cechami psychopatycznymi mogą być w stanie wykorzystać informacje o profilach osobowościowych ludzi, aby pomóc im określić, kto może być celem wykorzystania i manipulacji.
Wprowadzenie:
Psychopatia była przede wszystkim konceptualizowana jako zaburzenie osobowości (Hare, 2003) – jednak niektórzy badacze zaczęli twierdzić, że psychopatia zapewniała korzyści adaptacyjne w naszej ewolucyjnej przeszłości (Krupp et al., 2013). Z tej perspektywy, aby namierzyć potencjalne ofiary do wykorzystania lub manipulacji, osoby z psychopatią muszą rozumieć sygnały i oznaki wskazujące na podatność na zranienie.
Powody przeprowadzenia badania:
Wcześniejsze badania wykazały, że osoby o wysokich cechach psychopatycznych są w stanie lepiej zidentyfikować osoby z historią wiktymizacji w przeszłości ze względu na sposób, w jaki chodzą (Ritchie et al., 2018). Jednak przed obecnym badaniem nie było badań dotyczących tego, czy istnieją jakiekolwiek cechy niefizyczne (takie jak cechy osobowości), które osoby z psychopatią mogą również wykorzystywać do namierzania potencjalnych ofiar. Badacze byli zainteresowani ustaleniem, czy osoby psychopatyczne zakładają, że pewne cechy osobowości (takie jak towarzyskość) wskazują, że dana osoba jest łatwa do wykorzystania. Badacze chcieli również ustalić, czy istnieją podobieństwa między profilem osobowości, który osoby z psychopatią identyfikują jako wskazujący, że ktoś jest idealną potencjalną ofiarą, a rzeczywistymi cechami osobowości osób, które padły ofiarą.
Jak przeprowadzono badanie:
Faza 1:
Pierwsza faza obejmowała 173 studentki studiów licencjackich. Do tej fazy włączono tylko kobiety, ponieważ chociaż ogólne wskaźniki wiktymizacji z użyciem przemocy są porównywalne dla mężczyzn i kobiet (np. Statistics Canada, 2010), kobiety w wieku od 18 do 44 lat mają najwyższy wskaźnik wiktymizacji z użyciem przemocy. Kobiety zostały poproszone o udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące ich osobowości i doświadczeń związanych z ważnymi wydarzeniami życiowymi. Na potrzeby badania kobiety wypełniły następujące kwestionariusze:
- Lista kontrolna wydarzeń życiowych: Kwestionariusz ten pyta ludzi, czy doświadczyli dużej liczby różnych wydarzeń życiowych, w tym zarówno wydarzeń pozytywnych (np. „wyszła za mąż”, „ukończyła studia”), jak i negatywnych (np. „niewierność”, „bezrobocie”). Pomiar obejmował osiem zdarzeń życiowych, które zostały skategoryzowane jako zdarzenia wiktymizacji przemocą (np. rabunek, napaść) oraz dwa zdarzenia, które zostały skategoryzowane jako zdarzenia wiktymizacji przemocą seksualną (napaść na tle seksualnym i wykorzystywanie seksualne). Uczestnicy, którzy potwierdzili jeden lub więcej rodzajów wiktymizacji, zostali sklasyfikowani jako „ofiary”.
- Ogólna miara osobowości: Zgodnie z modelem osobowości HEXACO nasza osobowość składa się z sześciu różnych wymiarów:
- Uczciwość-pokora (np. bycie uczciwym, lojalnym vs. kłamliwym, niewiernym),
- Emocjonalność (np. przestraszony, niespokojny vs. odważny, niezależny),
- Ekstrawersja (np. towarzyski, rozmowny vs. nieśmiały, cichy),
- Ugodowość (np. łagodny, przyjazny vs. wredny, kłótliwy),
- Sumienność (np. odpowiedzialny, pracowity vs. nieodpowiedzialny, leniwy), oraz
- Otwartość na doświadczenie (np. kreatywny, intelektualny vs. pozbawiony wyobraźni, praktyczny).
Faza 2:
Druga faza obejmowała 510 mężczyzn, którzy zostali poproszeni o ocenę cech osobowości osób, które postrzegali jako łatwe do wykorzystania lub podatne na manipulację. Panowie ci wypełnili następujące kwestionariusze na potrzeby badania:
- Samoopisowa skala psychopatii (Self-Report Psychopathy Scale). Wyższe wyniki ujawniają, że dana osoba ma więcej cech psychopatii, podczas gdy niższe wyniki ujawniają, że dana osoba ma mniej cech psychopatii.
– Oceny osobowości (przy użyciu sześciu wymiarów osobowości HEXACO)
Następnie badacze przedstawili uczestnikom opisy dwóch fikcyjnych postaci: 1) osoby, o której mówiono, że jest łatwa do zmanipulowania lub wykorzystania; oraz 2) osoby, o której mówiono, że jest trudna do wykorzystania lub niełatwa do zmanipulowania. Uczestnicy oceniali osobowości dwóch fikcyjnych postaci na podstawie sześciu wymiarów osobowości. Następnie badacze ustalili cechy osobowości, które mężczyźni łączyli z byciem łatwym lub trudnym do zmanipulowania.
Co znaleźli:
Było kilka godnych uwagi spostrzeżeń:
- W porównaniu z kobietami bez historii wiktymizacji, kobiety, które doświadczyły przemocy lub wiktymizacji seksualnej, oceniły siebie jako niższe w zakresie Ugodowości i wyższe w zakresie Otwartości na doświadczenie.
- Mężczyźni biorący udział w badaniu ocenili osoby, które zostały przedstawione jako podatne na wykorzystanie (lub łatwe do wykorzystania), jako średnio bardziej Emocjonalne i Ugodowe oraz jako mniej Ekstrawertyczne, mniej Sumienne i mniej Otwarte na Doświadczenie niż osoby, które były trudne do wykorzystania.
- Głównym celem tego badania było ustalenie, czy mężczyźni o wysokim poziomie cech psychopatycznych mieli bardziej trafne założenia dotyczące cech osobowości osób, które łatwo wykorzystać, i czy ich oceny takich osób były bardziej podobne do rzeczywistych osobowości ofiar (uczestnicy Fazy 1 z wcześniejszą historią wiktymizacji) niż oceny takich osób przez mężczyzn o niskim poziomie cech psychopatycznych. Oto, co odkryli: postrzeganie przez mężczyzn z cechami psychopatycznymi osoby, którą łatwo było manipulować, było podobne do średnich wyników osobowości rzeczywistych ofiar w odniesieniu do poziomów Ekstrawersji, Ugodowości, Sumienności i Otwartości na Doświadczenia. Oznacza to, że w przypadku tych czterech wymiarów osobowości, osoby z cechami psychopatycznymi były w stanie zidentyfikować cechy osobowości związane z podatnością na manipulację.
- Jednak oceny mężczyzn z cechami psychopatycznymi dotyczące Emocjonalności u kogoś, kto jest łatwym celem, nie pokrywały się z ocenami Emocjonalności rzeczywistych ofiar. Oznacza to, że mężczyźni z cechami psychopatycznymi byli mniej dokładni w ocenie emocjonalności jako oznaki podatności na manipulację.
Wniosek:
Mężczyźni z cechami psychopatycznymi byli w stanie zidentyfikować kilka cech osobowości, które odróżniały ludzi łatwych od trudnych do wiktymizacji; a cechy te były podobne do średnich profili osobowości kobiet z rzeczywistą historią wiktymizacji. Wyniki te sugerują, że osoby z cechami psychopatycznymi są dokładne w rozpoznawaniu rodzajów cech osobowości, które są związane z historią wiktymizacji. Badanie to jest dobrym pierwszym krokiem do ustalenia, dlaczego osoby z cechami psychopatycznymi wydają się być dobre w identyfikowaniu i wybieraniu potencjalnych ofiar. Jeśli osoby z psychopatią są w stanie zidentyfikować ludzi, którzy mają cechy osobowości związane z wiktymizacją, mogą być w stanie lepiej celować w osoby podatne na wykorzystywanie i manipulację, niezależnie od tego, czy osoby te były wcześniej ofiarami, czy nie.
Cytowane źródła:
Hare, R. D. (2003). The Hare psychopathy Checklist-Revised. Toronto, Ontario, Canada:
Multi-Health Systems.
Krupp, D. B., Sewall, L. A., Lalumière, M. L., Sheriff, C., & Harris, G. T. (2013). Psychopathy, adaptation, and disorder. Frontiers in Psychology, 4, 139. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2013.00139
Statistics Canada (2010). Gender differences in police-reported violent crime in Canada, 2008. Retrieved from https://www150.statcan.gc.ca/n1/pub/85f0033m/2010024/userinfo-usagerinfo-eng.htm
