Celem tego badania było przenalizowanie relacji pomiędzy psychopatycznymi cechami, przy użyciu triarchicznego modelu psychopatii, oraz zarówno adaptacyjnymi, jak i nieprzystosowawczymi zachowaniami w miejscu pracy. W skrócie triarchiczny model przyjmuje, że psychopatia może być skonceptualizowana poprzez trzy różne, lecz powiązane ze sobą komponenty: rozhamowanie (np. trudności z kontrolą impulsów oraz kontrolowaniem emocji), bezduszność (np. brak empatii, wyzyskiwanie innych), a także zuchwałość (np. brak lęku, dominacja społeczna). Badacze (Neo, Sellbom, Smith, & Lilienfeld, 2018) w szczególności byli zainteresowani rolą komponentu ‘zuchwałości’, ponieważ w poprzednich badania poświęcono jej znacznie mniej uwagi.
Uczestnikami badania było 343 dorosłych ze społeczności pracującej. Uczestnicy wypełnili ankiety mierzące cechy psychopatyczne, nieproduktywne (np. sabotaż, kradzież, nadużycie) i produktywne (np. bycie graczem zespołowym, kreatywność, umiejętności rozwiązywania problemów) zachowania w miejscu pracy, miękkie i twarde taktyki wpływu, a także style przywódcze. Przeczytali również winiety zawierające cztery scenariusze powiązane z przedsiębiorstwem oraz po dwie decyzje (jedną etyczną i jedną nieetyczną) powiązane z każdym scenariuszem. Uczestnicy oceniali jak moralna według nich jest każda decyzja na pięciostopniowej skali Likerta, gdzie 1 oznaczało ‘zupełnie niemoralna’, a 5 ‘całkowicie moralną’. Oceniali także, jak prawdopodobne jest, że zachowaliby się w ten sposób w miejscu pracy oraz jak prawdopodobne jest, że inni by tak postąpili.
Wyniki badania wykazały, że ci z wysokim komponentem rozhamowania byli bardziej skłonni do nieprzystosowawczych zachowań w pracy i angażowali się w bardziej bierny styl przywództwa (tj. bardziej styl ‘nie wtrącania się’, jedynie odpowiadając na błędy itp.). Bezduszność również okazała się być związana ze zwiększonymi zachowaniami nieprzystosowawczymi w pracy; jednakże Neo et al. (2018) wykazali, że ten związek został zmniejszony po tym jak uwzględniono pokrywanie się jej z rozhamowaniem. Co ciekawe, wyniki wykazały, że bezduszność posłużyła do złagodzenia związku pomiędzy rozhamowaniem a nieprzystosowawczymi zachowaniami w pracy; wysoki wynik obu komponentów, czyli bezduszności oraz rozhamowania był związany z bardzo wysokim poziomem nieprzystosowawczych zachowań w miejscu pracy. Bezduszność również okazała się być jedyną cechą osobowości, która jednostkowo przewidywała nieetyczne podejmowanie decyzji. Ci z wysokim komponentem bezduszności byli bardziej skłonni to stosowania twardych taktyk (np. stosowania asertywności/presji, uprawomocniania zlecenia itp.).
Natomiast ci z wysokim komponentem zuchwałości byli bardziej skłonni do zaraportowania stosowania miękkich taktyk (np. używając komplementów), które ogólnie są rozumiane jako bardziej konstruktywne i prospołeczne. Zuchwałość prognozuje użycie adaptacyjnego stylu przywództwa (tj. zastosowania transformacyjnego podejścia takiego jak stosowanie inspirującej motywacji lub indywidualne traktowanie innych, bądź też transakcyjnego podejścia, które zwykle wykorzystuje nagrodę i karę). Zuchwałość również prognozowało mniejsze stosowanie pasywnego stylu przywództwa. Względem bycia graczem zespołowym, wyniki badania wskazują, że komponent zuchwałości wskazuje na wyższy poziom bycia graczem zespołowym, podczas gdy bezduszność wskazuje na niższy poziom bycia graczem zespołowym.
Ogólnie wyniki tego badania dowiodły, że cechy psychopatyczne w miejscu pracy mogą przejawiać się na wiele różnych sposobów, a związek między psychopatią a zachowaniami w miejscu pracy jest złożony. Bezduszność i rozhamowanie okazały się być bardziej związane z nieproduktywnymi zachowaniami w miejscu pracy; z tym że rodzaje zachowań prognozowanych przez każdą z tych cech były zróżnicowane. Z drugiej strony zuchwałość okazała się być związana z niektórymi produktywnymi zachowaniami w miejscu pracy. Neo et al. (2018) zauważa, że ich wyniki sugerują, iż różne kombinacje cech psychopatycznych mogą prognozować pewne poziomy bądź typy zachowania. Na rzecz przyszłych badań naukowcy zalecają, żeby sprawdzić te wyniki wśród różnych kultur, a także być może przy użyciu miar psychopatii i/lub zachowania w miejscu pracy, które nie jest zaraportowane przez samego uczestnika badania.
Autorstwa: Ellen Tansony-Luedke oraz Research Committee
Źródło
Neo, M., Sellbom, M., Smith, S. F., & Lilienfeld, S. O. (2018). Of boldness and badness: Insights into workplace malfeasance from a triarchic psychopathy model perspective. Journal of Business Ethics, 149, 187-205.
Tłumaczenie: Patrycja Gniadzik
