(Polish translation by Mieczyslaw Radochonski)
by Liane Leedom, M.D., David S. Kosson, Ph.D. and Aftermath Victims/Survivors
Komentarze do „Trzynastu zasad postępowania z socjopatami w życiu codziennym” opracowanych przez Martę Stout
Punktem wyjścia do naszej dyskusji na temat postępowania z psychopatami jest „Trzynaście zasad postępowania z socjopatami w życiu codziennym” znalezionych na stronach 156-162 książki Marty Stout nt. Socjopata obok nas. Nasza grupa przeprowadziła wiele ożywionych dyskusji dotyczących tych 13 zasad. Członkowie naszego Aftermath Forum pochodzą z całego świata i są naprawdę różnorodną grupą.
Wprawdzie dr Stout nie bierze pod uwagę występujących różnic kulturowych, jednak jej wskazówki mogą być pożyteczne dla każdego. Zanim przejdziemy do omówienia tych zasad, chcemy odnieść się do ogólnego zagadnienia występowania psychopatii oraz zróżnicowanych terminów diagnostycznych, które czasami traktowane są jakby znaczyły to samo. Jeśli spojrzycie na okładkę ksiązki „Socjopata obok nas” (Sociopath next door) zobaczycie stwierdzenie, że „1 na 25 przeciętnych Amerykanów nie posiada sumienia i jest zdolny do zrobienia czegokolwiek bez poczucia winy”. Biorąc pod uwagę to stwierdzenie oraz tytuł swej książki, dr Stout zakłada, że 4% Amerykanów można uznać za socjopatów. Biorąc pod uwagę, że jej opis socjopatii jest dosłownie taki sam, jak stosowany przez badaczy i klinicystów dla klinicznego konstruktu psychopatii, można wnioskować, iż 4% Amerykanów to psychopaci. Wprawdzie jej stwierdzenie dotyczące występowania jest zgodne z częstością występowania Antyspołecznego Zaburzenia Osobowości (ASPD) określonego w Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychocznych (DSM-IV), nie odpowiada jednak wynikom badań naukowych nad psychopatią. Antyspołeczne Zaburzenie Osobowości ma wiele wspólnego z psychopatią, ale nie jest z nią tożsame.
W rzeczywistości nie mamy zbyt wielu informacji mówiących ile punktów uzyskują osoby z populacji ogólnej na Skali Obserwacyjnej Skłonności Psychopatycznych (Psychopathy Checklist-Revised – PCL-R) będącej najbardziej akceptowanym narzędziem pomiaru psychopatii. Dlatego nie wiemy dokładnie ile osób z tej populacji uzyskuje bardzo wysokie wyniki w tej skali. Jedno z niedawno przeprowadzonych badań przy pomocy wersji tej skali stosowanej do badań przesiewowych (PCL:SV) wykazało, że mniej niż 1% populacji ogólnej spełnia badawcze kryteria psychopatii. Socjopatia nie istnieje jako uznana jednostka diagnostyczna, nie ma też rzetelnych narzędzi do jej pomiaru, dlatego brak jest badań, które powiedziałyby nam czy socjopatia i psychopatia odnoszą się do tego samego syndromu zaburzeń.
W związku z przygotowaniem DSM-V, obecnie badane są nowe kategorie dysfunkcji psychologicznych – włączając w to nowe definicje i kryteria diagnostyczne zaburzeń osobowości. W celu szerszej dyskusji na temat socjopatii i ASPD oraz ich odniesienia do zespołu psychopatii proszę kliknąć tutaj (click here).
Dlaczego więc jest to takie ważne jeśli dana osoba może być specyficznie zdiagnozowana jako psychopata? Prawda jest taka, że to nie jest ważne dla osób z szerokiego społeczeństwa, jak również nie pomaga w postępowaniu z tymi trudnymi, a nawet niebezpiecznymi ludźmi. Inaczej mówiąc, zasady postępowania z socjopatami mogą być przydatne w postępowaniu z każdym, kto posiada cechy psychopatyczne. Jeśli zaś dana osoba posiada więcej cech psychopatycznych, zasady te będą szczególnie pomocne. W rzeczywistości, im więcej objawów psychopatii posiada dana osoba, tym bardziej może ona być niebezpieczna – bez względu na to, czy została formalnie zdiagnozowana jako „psychopata” lub czy posiada ona cechy innego rodzaju zaburzeń osobowości. W praktyce wielu ludzi z zaburzeniami osobowości (PDs) – szczególnie z ASPD, osobowością narcystyczną, osobowością histrioniczną, czy osobowością typu borderline – posiada dodatkowo pewne cechy psychopatii. Z uwagi na to, że większość członków rodziny nie posiada potwierdzonej diagnozy „psychopatii”, ważne jest aby zrozumieć, że jeśli dana osoba posiada wiele z tych cech, a także stosuje przemoc, to może ona być niebezpieczna.
Chcielibyśmy zauważyć, że brak jest dostępnych badań potwierdzających użyteczność tych zasad. Chociaż jesteśmy przekonani, że badania naukowe są najlepszym sposobem ustalenia efektywności strategii radzenia sobie, to zdajemy sobie sprawę, że istnieje potrzeba zapewnienia poradnictwa dla osób znajdujących się w dystresie. Dlatego przedstawiamy te zasady wraz z ich interpretacją i – w pewnych przypadkach – modyfikacją, ponieważ zasady te reprezentują jeden z bardziej specyficznych i zrozumiałych dla każdego przewodników dostępnych dziś dla ludzi będących w związkach z jednostkami posiadającymi cechy psychopatii.
Skrót dla 13 Zasad
Aby ułatwić rozważenie możliwości zastosowania 13 zasad dr Stout, zredukowaliśmy je do serii skróconych fraz, dzięki czemu mogą być łatwiej zrozumiane:
- Psychopata (nie można tego stwierdzić po jego wyglądzie) nie posiada sumienia.
- Jeśli czujesz się źle lub nie w porządku, to tak prawdopodobnie jest.
- Ludzie powinni zyskać sobie twoje zaufanie.
- Nie naśladuj ślepo nikogo, bez względu na to, o co chodzi.
- „Jeśli ktoś cię smaruje masłem, możesz być ugotowany”.
- Nie możesz szanować kogoś, kogo się boisz.
- W nieuczciwej grze zawsze przegrasz.
- Jeśli przegrałeś, to zostań przegranym.
- Niepowodzenie może być skuteczną nauczką.
- Nikt nie może zmienić kogoś innego.
- Nie stawaj się wspólnikiem.
- Utrzymuj pozytywną postawę wobec życia.
- Żyj dobrze i bądź szczery wobec siebie.
Thirteen Rules for Dealing with Sociopaths in Everyday Life
In this section Dr. Stout’s rules (or excerpts from her rules) are stated in italics and our comments follow.
1.Pierwsza zasada obejmuje trudny do zaakceptowania fakt, że pewni ludzi dosłownie nie posiadają sumienia oraz, że nie często wyglądają oni jak Charles Manson lub postacie z filmów science-fiction (np. Ferengi). Oni wyglądają tak, jak my.
Dla większości z nas, którzy posiadamy sumienie, idea ta trudna jest do zaakceptowania. Posiadamy bowiem standardy, które podpowiadają nam co jest właściwe, a co nie. Rutynowo dokonujemy osądów o tym, co jest słuszne, a co nie jest, w oparciu o nasze standardy. Posiadanie standardów powoduje, że żałujemy, kiedy nie jesteśmy w porządku. Sumienie można porównać do moralnego kompasu, który dostarcza nam wskazówek w takich sprawach, jak sposób spędzania wolnego czasu, czy co warto rzeczywiście cenić, a także pozwala nam wiedzieć kiedy zeszliśmy z dobrej drogi, nawet jeśli czasami zajmie nam trochę czasu, aby zorientować się jak z powrotem wejść na właściwy tor. Nie oznacza to, że wszyscy tak samo rozumiemy kwestię dobra lub zła.
Dla pewnych ludzi ich jedynym kompasem jest to, co im sprawia przyjemność w danej chwili – “Co chciałbym zrobić właśnie teraz?”. Jednostki psychopatyczne poświęcają niewiele czasu dla kwestionowania swoich motywów. Nie rozpatrują swoich własnych myśli i uczuć w sposób, w jaki robi to większość z nas. Brak sumienia może pomóc w zrozumieniu dlaczego ludzie z cechami psychopatycznymi często nie podążają przewidywalną drogą w rozwoju własnej kariery. Pozwala to również wyjaśnić ogólny brak stabilności w ich zachowaniu.
Czasami psychopatyczna jednostka może kierować innymi w jednym kierunku i nagle zmienia go na inny, bez zrozumiałych powodów. To tak, jakby ten pierwszy kierunek oparty był na kaprysie, zaś nowy kierunek oparty jest na innym kaprysie. Nie ma to sensu z perspektywy starannie przemyślanych decyzji opartych na podstawowych wartościach, zaś ma sens jeśli przyjmiemy, że dana osoba opiera się na chwilowym impulsie.
Ważne jest także aby wiedzieć, iż powiedzenie „nikt z nas nie jest doskonały” nie oznacza, że wszyscy jesteśmy tacy sami. Jeśli podjąłeś jakieś złe decyzje i rozczarowałeś kogoś, albo jeśli zostałeś oszukany przez kogoś i pozwoliłeś aby ta osoba skrzywdziła twoich przyjaciół lub członków rodziny, nie oznacza to, że ty i ten ktoś jesteście tacy sami. Jeśli nawet potrzebujesz zmienić swoje zachowanie zanim możesz poczuć się lepiej, nie oznacza to, że nie możesz osądzać działań innej osoby jako niewłaściwych, gdyż mogą one skrzywdzić innych.
2.W sporze pomiędzy twoimi instynktami a tym, co wynika z pełnionej roli – wychowawca, lekarz, miłośnik zwierząt, humanista, rodzic – idź za swoimi instynktami.
Zasada ta opiera się na przesłance, której nie podtrzymują wstępne badania. Zgodnie z tą przesłanką, przeciętna osoba może odróżnić „psychopatę” od innych – lub, jak głosi ta zasada, „twoje wnętrze pokieruje tobą”. W rzeczywistości, zanim zorientujesz się, że bliska dla ciebie osoba jest zaburzona w ten sposób, prawdopodobnie staniesz się już zbyt zaangażowany we wzajemne relacje.
Inny problem związany z tą zasadą polega na tym, że jedni z nas mogą ufać swoim instynktom, zaś niektórzy z nas – nie. Niektórzy z nas byli tak mocno kontrolowani przez innych, że stracili kontakt ze swymi instynktami i własnym poczuciem kompetencji. Niektórzy z nas są tak zżyci z niezdrowymi emocjami kierującymi ich zachowaniem (np. uraza, samotność, lęk, poczucie winy), że ufają własnym instynktom, gdy mają do czynienia z własnymi problemami.
Zachęcamy was do brania pod uwagę całego zakresu dostępnych wam opinii, gdy chodzi o podejmowanie życiowych decyzji. Jeśli chodzi o decyzje o charakterze medycznym, bardziej pomocne jest branie pod uwagę drugiej opinii, a nawet trzeciej lub czwartej. Nie pozwól konfliktom rodzinnym odciąć się od rozsądnej porady, nie pozwól też nikomu aby przekonał cię do akceptacji czegoś, co jest nieakceptowalne. Jeśli obecnie nie ufasz swoim instynktom, wiedz, że z czasem i przy czyimś wsparciu możesz odzyskać zdolność do ufania swemu wnętrzu (przynajmniej przez większość czasu).
3.Kiedy bierze pod uwagę jakąkolwiek nową relację, praktykuj Zasadę Trzech w odniesieniu do roszczeń i obietnic dawanych przez jakąś osobę oraz obowiązków, jakie posiada. Zrób z Zasady Trzech wytyczną swego osobistego postępowania. Jedno kłamstwo, jedna złamana obietnica, lub pojedyncze zaniedbanie obowiązków można potraktować jako nieporozumienie. Dwa natomiast mogą być uwikłane w poważny błąd. Tymczasem 3 kłamstwa oznaczają, że masz do czynienia z kłamcą, gdyż oszustwo jest istotą zachowania pozbawionego sumienia. Nie zważaj na straty i odejdź tak szybko, jak możesz. Odchodzenie, chociaż może być trudne do wykonania, będzie łatwiejsze teraz niż później, a także mniej kosztowne.
Zgadzamy się z zasadą, że ludzie powinni zasłużyć na nasze zaufanie oraz, że powinniśmy opierać nasze zaufanie lub nieufność na tym, jak ludzie postępują, a nie na tym, co mówią. Podczas gdy Zasada Trzech ma sens, należy przyznać, że nie ma magicznej liczby, która mówiłaby nam kiedy należy z kimś zerwać. W pewnych przypadkach trzy może być o dwa razy za dużo.
Dr Leedom rekomenduje inną Zasadę Trzech, która według dr Kosson’a może być „nieużyteczna”. Przed rozpoczęciem nowego romansu poczekaj przynajmniej 3 miesiące zanim zaangażujesz się w kontakty seksualne – 3 randki to zbyt mało! Kontakt seksualny wzmacnia poczucie przywiązania i zaangażowanie, szczególnie u kobiet; jednostki psychopatyczne często na to liczą. Starają się szybko wykorzystać kogoś i przywiązać go do siebie zanim ktoś zorientuje się z kim ma do czynienia. Wprawdzie samo oczekiwanie nie daje gwarancji, jednak może oszczędzić ci bólu zaangażowania w relację z jednostką psychopatyczną.
4.Kwestionowanie autorytetów. Raz jeszcze – zaufaj swoim własnym instynktom i obawom, zwłaszcza tym, które odnoszą się do osób uważających, iż dominowanie nad innymi, przemoc, wojna czy naruszanie twego sumienia jest rozwiązaniem pewnych problemów. Rób tak nawet wtedy, lub szczególnie wtedy, kiedy każdy wokół całkowicie przestał kwestionować autorytety.
Całkowicie zgadzamy się z dr Stout. Również radzimy tobie bycie szczególnie podejrzliwym wobec tych, którzy mówią, że nie wolno ci sprzeciwiać się im, np. jeśli chodzi o powody ich działania lub gdzie przebywali lub co robili. W zależności od okoliczności, rozwaga w wyrażaniu twoich podejrzeń i ostrożność w doborze ludzi, którym możesz coś powiedzieć, wymagane są aby cię ustrzec przed cierpieniem. Jest to szczególnie słuszne kiedy masz do czynienia z kimś, kto posiada jakąś władzę.
Można to ująć inaczej: „Bądź sceptyczny, ale ucz się słuchać”, jak zalecają Don Miguel Ruiz i Don Jose Ruiz w pracy „Piąty układ: Praktyczny przewodnik do samodoskonałości”. Jeśli po prostu podążasz za swoim wnętrzem cały czas, wówczas prawdopodobnie nie jesteś wystarczająco sceptyczny lub słuchasz innych części samego siebie, które mogą wyczuć niebezpieczeństwo, albo też słuchasz innych ludzi w swoim życiu, którzy mogliby cię ostrzec. Jednakże bycie sceptycznym nie oznacza, że nie powinieneś być otwarty i wrażliwy na tych, którzy cię otaczają. Po prostu pamiętaj, że na trafność twoich wewnętrznych instynktów mogą wpływać bieżące straty, stresy i konflikty zachodzące w twoim życiu. [Żródło: Ruiz, don Miguel, & Ruiz, don Jose (2009). The Fifth Agreement: A Practical Guide to Self-Mastery. San Rafael, CA: Amber-Allen Publishing].
5.Podejrzane pochlebstwo. Komplementy są przyjemne, zwłaszcza gdy są szczere. W przeciwieństwie do tego, pochlebstwo jest czymś skrajnym, co odwołuje się do naszego ego w sposób nierealistyczny. Jest ono formą fałszywej uprzejmości i prawie zawsze ma na celu manipulowanie. Manipulowanie poprzez pochlebstwo czasami jest nieszkodliwe, zaś czasami złowieszcze. Spojrzyj ponad swoje ego i pamiętaj o podejrzanym pochlebstwie.
Jednostki psychopatyczne często wybierają sobie na ofiary tych, którzy są poniżani, zestresowani lub przyzwyczajeni do posłuszeństwa. W takich okolicznościach ludzie potrzebują komplementów i zachęty. Wielu z nas przekonało się, że czasami dobrze jest otwarcie opowiedzieć innym, że przechodzimy przez trudny okres i potrzebujemy wsparcia. Otwarcie się na ludzi zaufanych jest formą strategii adaptacyjnej. Jednakże należy pamiętać, iż pewni ludzie nie zasługują na zaufanie. Jednostki psychopatyczne powiedzą ci wszystko, czego oczekujesz, byle tylko zdobyć twoją lojalność.
Wszyscy przechodzimy przez okresy, w których posiadamy większą niż zwykle potrzebę usłyszenia czegoś dobrego o nas od osób, które kochamy, szczególnie zaś gdy jesteśmy w potrzebie. Dlatego tak ważne jest nawiązywanie relacji z zaufanymi przyjaciółmi i członkami rodziny, którzy mogą być wrażliwi na nasze potrzeby i są uczciwi wobec nas. Pomaga to również dowiedzieć się jak inni oceniają nasze silne i słabe strony. Tego rodzaju systemy wsparcia są szczególnie ważne wówczas, gdy trudno nam rozróżnić czy mamy do czynienia z manipulacyjnym pochlebstwem czy uczciwą oceną.
6.Gdy jest to konieczne, zredefiniuj swoją koncepcję szacunku. Dość często błędnie uważamy, że na nasz szacunek zasługuje osoba, której się boimy. Dlatego powinniśmy użyć naszego „ludzkiego” mózgu do przełamania naszej „zwierzęcej” skłonności do kłaniania się drapieżcom.
Z zasadą tą wiążą się dwa powiązane ze sobą, lecz odrębne problemy. Po pierwsze, według dr Stout, redefiniowanie szacunku wymaga aby nie mieszać ze sobą strachu z szacunkiem. To, jak bardzo szanujemy ludzi powinno zależeć od ich życzliwych i konstruktywnych działań. Jeśli ktoś zachowuje się w sposób niemoralny lub nieetyczny, który narusza nasze poczucie dobra i zła, nie możemy i nie powinniśmy respektować takich zachowań. Musimy także szanować siebie samych. Ktoś, kto wielokrotnie krzywdzi, wykorzystuje i kontroluje nas, demonstruje w ten sposób brak szacunku dla nas. Aby podtrzymać szacunek dla siebie, musimy działać w sposób, który ochrania i broni nasz charakter i wartości.
To, czy ochraniamy siebie przez bronienie swoich praw, konfrontowanie czyjegoś złego postępowania lub poszukiwanie pomocy innych, którzy są lepiej wyposażeni w umiejętności udzielenia nam pomocy, może zależeć od tego, jak bardzo obawiamy się kogoś, kto krzywdzi lub zagraża nam. Czasami jesteśmy nauczani, że szanowanie kogoś oznacza także unikanie konfrontacji z nim. Zgodnie z tym, jesteśmy nauczani aby nie wtrącać się w sposób życia innych ludzi. Jesteśmy nauczani także, że konfrontowanie innych lub obrona swoich praw, zwłaszcza gdy stoi w konflikcie z kimś innym, jest okazywaniem braku szacunku. Jednakże podejście to jest właściwe tylko w kontekście cywilizowanego zachowania. Ma ono sens tylko wówczas, gdy w swym zachowaniu każdy szanuje innych. Jeśli ktoś nie szanuje ciebie, wówczas unikanie konfrontacji i asertywności zapewni, że będziesz eksploatowany i wykorzystany. Asertywność często oznacza taktowne konfrontowanie tych, którzy krzywdzą ciebie lub znajdowanie ludzi (przyjaciół, krewnych, profesjonalistów, organizacje), którzy mogą pomóc w ochronie ciebie i twoich praw.
7.Nie przyłączaj się do gry. Intryga jest narzędziem socjopaty. Powstrzymaj pokusę konkurowania z uwodzicielskim socjopatą, przechytrzenia i analizowania go lub nawet żartowania z niego. Nie tylko zniżyłbyś się do jego poziomu, ale dodatkowo zostałbyś odciągnięty od tego, co jest naprawdę ważne i co ochrania ciebie.
W pewnych przypadkach ludzie tworzą skomplikowane gry dla własnej rozrywki. Jednym z objawów świadczących, że znajdujesz się w centrum czyjeś gry, jest fakt, że ktoś znajduje wielką przyjemność lub rozrywkę z rzeczy, które inni traktują poważnie.
Na przykład, jeśli ktoś ma trudności z powróceniem do poważnych i uczciwych zadań z powodów osobistych lub znajdowania przyjemności z powodu czyjegoś stresu lub cierpienia, albo gdy ktoś prosi ciebie o zrobienie rzeczy nie mających nic wspólnego z obiektywnym celem pracy, ale wydają się przeznaczone do oszukania lub manipulowania innymi (nie dla żartu, ale w sposób, który może skierować kogoś na niewłaściwą drogę na godziny, dnie lub tygodnie), może to oznaczać niebezpieczną zdolność do manipulowania.
Co więcej, jeśli odkryjesz, że gra jest bardzo skomplikowana i zabiera wiele czasu, wysiłku, pieniędzy, itd., prawdopodobnie uczestnictwo w tej grze jest po to, aby odciągnąć cię od ważnych spraw w twoim życiu. Nie daj się w to wciągnąć! Trzymanie się z dala od tej gry może wymagać akceptacji faktu, że straciłeś wiele, a nawet bardzo wiele. Jednakże, w wielu przypadkach, możesz stracić jeszcze więcej jeśli będzie nadal grał z daną osobą. Do tanga trzeba dwojga!
8.Najlepszym sposobem chronienia siebie przed socjopatą jest unikanie go, odmowa jakiegokolwiek kontaktu.
Zasada ta jest przeznaczona dla tych dorosłych, którzy utrzymują dobrowolne kontakty z innym dorosłym posiadającym cechy psychopatyczne. A więc co robić jeśli chcesz zerwać kontakt z osobą psychopatyczną? Można posłużyć się cytatem z piosenki Neila Sedaki: „Zerwanie z kimś jest trudne”. Dla kogoś młodego i samotnego zerwanie wszystkich kontaktów może być nie tylko życiową opcją, ale też może być najlepszą. Jednak gdy osoba z cechami psychopatycznymi jest w twoim życiu małżonkiem, przełożonym, lub kimś ważnym, z którym masz do czynienia, całkowite zerwanie kontaktów nie jest rozwiązaniem, przynajmniej w tej chwili. W przypadkach, gdzie jest to niemożliwe, staraj się osiągnąć cel, którym jest całkowite unikanie. Staraj się zmienić wzajemne relacje, zmienić pracę lub miejsce zamieszkania. Jeśli ktoś jest skłonny skrzywdzić ciebie lub kogoś wokół, zaś ty przedłużasz relację z nim w domu lub zakładzie pracy, to narażasz siebie i innych na dodatkową krzywdę.
Uważamy, że ta zasada może nie być pomocna dla osób, które posiadają dzieci z cechami psychopatycznymi. Zwykle dzieci kochają swoich rodziców. Dlatego gdy adolescent nie kocha ich i zachowuje się w sposób destruktywny i niebezpieczny, rodzice znajdują się w stanie konfliktu „rozdzierającego serce”. Wydaje się, że sądy rodzinne nie rozumieją na czym polega trauma wywołana życiem z adolescentem z cechami psychopatycznymi. Jednakże, nawet jeśli dziecko wydaje się posiadać wiele takich cech, możliwe jest, że po pewnym czasie może ono wyjść z tego. Jednakże stres i trauma przeżywane przez pozostałych członków rodziny mogą być dla nich niszczące. Odnosi się to nie tylko do rodziców, lecz także innych członków rodziny. Jeśli rodzice są przekonani, że ich dzieci posiadają cechy psychopatyczne, powinni skierować dziecko na badania przez wykwalifikowanego specjalistę. Co więcej, zachęcamy rodziców do podtrzymywania relacji terapeutycznych ze specjalistami, którzy pomogą im w wychowaniu tych trudnych dzieci w sposób bardziej efektywny. Można też skorzystać z innych źródeł pomocy dla rodziców posiadających dzieci z cechami psychopatii, jednak nic nie zastąpi opieki profesjonalnej.
9.Poddaj w wątpliwość swą skłonność do nadmiernego litowania się. Szacunek powinien być okazywany osobom uprzejmym i odważnym moralnie. Litość jest innego rodzaju cenną reakcją społeczną i powinna być pozostawiona dla osób niewinnych, które rzeczywiście cierpią i są ofiarą nieszczęścia.
Jednostki psychopatyczne często potrafią umiejętnie manipulować emocjami innych dla własnych korzyści. Ludzie z cechami psychopatycznymi potrafią wykorzystać zmyślone historie o swych niepowodzeniach do oszukiwania innych. Jeśli zauważysz, że chcesz odpowiedzieć na prośbę o pomoc, która obejmuje też kogoś zależącego od ciebie, weź to pod uwagę i oznacz pewne granice tej pomocy. Pamiętaj, nawet gdy czujesz litość lub współczucie, zawsze masz wybór co masz zrobić.
10.Nie próbuj zbawić kogoś, kogo nie można zbawić. Druga (trzecia, czwarta i piąta) szansa jest dla ludzi, którzy posiadają sumienie. Jeśli masz do czynienia z osobą, która nie ma sumienia, staraj się zmniejszyć swoje straty. Zachowanie socjopaty nie wynika z twojej winy. Nie jest też ono twoim celem. Twoim celem jest twoje własne życie.
Prosta prawda polega na tym, że nikt nie ma władzy aby zmieniać kogoś innego. Możesz być pozytywnym wsparciem dla kogoś, kto podjął się zmiany samego siebie, ale główny wysiłek zmiany spoczywa na jednostce, która ma się zmienić. Począwszy od wczesnych lat 1980., pojęcie „współzależności” stało się przedmiotem poszukiwań psychologicznych. Następnie Timmen Cermak opracował następujących 5 kryteriów lub cech dla zaproponowanej przez siebie kategorii diagnostycznej zaburzeń osobowości o charakterze współzależnym:
A. Trwałe inwestowanie własnej samooceny w umiejętność wpływania na/kontrolowania uczuć i zachowania u siebie i innych ludzi pomimo niepomyślnych konsekwencji tego typu działań. Osoby współzależne cierpią z powodu zaburzonej relacji z siłą woli oraz inwestowania nadmiernej energii w wysiłki mające na celu poprawę/pomoc innym w ich poszukiwaniu podobieństwa w zakresie wartości siebie.
B. Przyjmowanie odpowiedzialności za zaspokajanie potrzeb innych ludzi.
C. Lęk oraz zakłócenie granic w zakresie intymności i odrębności.
D. „Splątanie” w relacjach z osobami z zaburzeniami osobowości, uzależnionymi od substancji chemicznych oraz innymi z objawami współzależności.
E. Występowanie trzech lub więcej objawów: zawężenie emocji, depresja, nadmierna czujność, lęk, nadużywanie substancji uzależniających, nadmierne zaprzeczanie, powracające przypadki wykorzystania seksualnego, choroba somatyczna wywołana stresem, oraz/lub podstawowa relacja z osobą aktywnie uzależnioną przez okres co najmniej 2 lat.
Problem polega na tym, że usiłowanie uratowania osoby z tym zaburzeniem samo w sobie może stać się zaburzeniem! Jeśli czujesz, że to przytrafiło się tobie, poddaj się badaniu przez kwalifikowanego specjalistę. (Źródło: Cermak, T. L. (1986). Diagnosing and treating codependence. Minneapolis: Johnson Institute. Cermak, T. L. (1991). Co-addiction as a disease. Psychiatric Annals, 21, 266-272).
11.Nigdy nie zgadzaj się, z powodu litości lub innych przyczyn, pomóc socjopacie w ukrywaniu jego prawdziwego charakteru.
„Proszę nie mówić nikomu”, często wypowiadane ze łzami i z zaciśniętymi zębami, jest prośbą często używaną przez złodziei, osoby krzywdzące dzieci oraz psychopatów. Nie słuchaj tego „syreniego śpiewu”. Wprawdzie są ludzie, którzy zasługują na dyskrecję, jednak nie warto ukrywać sekretów socjopatów.
Jeśli ktoś bez sumienia nalega, że „jesteś mu coś winien”, pamiętaj o tym, że jest to argument używany przez psychopatów od tysięcy lat. Mamy zwyczaj traktować „Jesteś mi to winien” jako wymuszone żądanie, ale to nie jest prawda. Nie słuchaj tego. Także ignoruj argument, że „Jesteś podobny do mnie”. Nie jesteś.
12.Chroń swą psychikę. Nie pozwalaj komuś bez sumienia lub nawet grupie takich ludzi, przekonywać ciebie, że bycie kimś ludzkim jest błędem. Większość istot ludzkich posiada sumienie. Większość istot ludzkich potrafi kochać.
Wiele osób będących ofiarami kogoś z cechami psychopatycznymi mówi później, że nie mogą znowu zaufać komukolwiek. Wiele dawnych ofiar mówi, że ich życie nie układa się ponieważ żyją w strachu przed ponownym zostaniem ofiarę przemocy czy wykorzystania. Jeśli skutkiem nieudanego związku jest utrata zaufania i poczucia bezpieczeństwa, wówczas występujący dystres może przedłużyć czas trwania cierpienia danej osoby na następne całe lata.
Jeśli twoja psychika została uszkodzona przez traumatyczne związek z jednostką psychopatyczną, wówczas wymagasz leczenia aby przyjść do siebie. Powinieneś uczynić wyzdrowienie priorytetem swego życia, który zasługuje na twój czas i uwagę. Ludzie, którym zależy na tobie, prawdopodobnie chętnie pomogą ci w tym procesie, jeśli zrozumieją przez co przeszedłeś. Jeśli twoje cierpienie spowodowane jest utratą zaufania oraz przewlekłym lękiem, zaś twoje wysiłki nie są skuteczne, radzimy ci poszukać profesjonalnej pomocy.
13.Normalne życie jest najlepszą zemstą.
Jednostki psychopatyczne uczą wszystkich dookoła, aby byli super wrażliwi na ich potrzeby. Jeśli nauczono cię, aby poświęcać wiele twojej energii życiowej dla osoby z cechami psychopatycznymi, teraz jest czas żeby poprawić swoje życie. Teraz jest czas, aby skupić swą uwagę na własnym zdrowiu i samopoczuciu. Możesz zacząć od dobrej diety i planu ćwiczeń. Jeśli to konieczne, skontaktuj się z lekarzem w sprawie problemów zdrowotnych. Zaplanuj powrót do ulubionych form aktywności. Krótko mówiąc, weź z powrotem swoje życie w swoje ręce.
Jesteśmy przekonani również, że pragnienie zemsty jest oznaką, że nie oddzieliłeś się całkowicie od osoby, która ciebie skrzywdziła. Od życia dla zemsty, lepsze jest życie dla własnych celów. Rób to, co jest znaczące i produktywne dla ciebie i twoich najbliższych.
W następnej części zidentyfikowaliśmy strategie, które uzupełniają 13 zasad dr Stout, oraz dodaliśmy komentarze na temat ich specyficznych aspektów, które zasługują na szczególną uwagę. Te dodatkowe strategie i związane z nimi problemy wyrosły z naszego własnego doświadczenia oraz kolektywnych doświadczeń członków Aftermath: Surviving Psychopathy Forum. Jesteśmy im wdzięczni za udział w tym forum oraz dzielenie się uwagami.
Poza 13 Zasadami – dodatkowe strategie radzenia sobie z ludźmi z cechami psychopatycznymi
Aby pomóc wam w zrozumieniu tej grupy dodatkowych strategii, zredukowaliśmy je do serii skróconych fraz.
Skrót dla 9 dodatkowych strategii:
- Nie wyciągaj pochopnych wniosków.
- Jeśli ‘Czarujący Książę’ okazał się złym snem, powinieneś się obudzić.
- Poszukaj portu w czasie sztormu.
- Unikaj ryzyka dla samego dreszczyku emocji.
- Nie dawaj się nabierać.
- Postaraj się uzyskać pomoc.
- Dokumentuj, dokumentuj, dokumentuj.
- Znajdź lub stwórz okrąg wsparcia.
- Naśladowanie innych jest głupie.
Dziewięć dodatkowych strategii postępowania z osobami z cechami psychopatycznymi
1.Jeśli wiesz, że masz do czynienia z kimś z cechami psychopatycznymi, powinieneś sprawdzić czy to przekonanie jest trafne zanim wyciągniesz pochopne wnioski.
Jeśli nie posiadasz wystarczających informacji, warto uzyskać więcej informacji zanim zaczniesz kogoś osądzać. Jeśli już masz wiele rzetelnych dowodów na to, że ktoś w twoim życiu posiada wiele cech psychopatycznych, wtedy możesz zacząć podejmować kroki w celu ochrony siebie i bliskich osób.
Termin ‘psychopatia’ jest szeroko nadużywany w naszej kulturze. (Zobacz: A Primer on Psychopathy by Kosson and Hare and What “Psychopath” Means by Lilienfeld and Arkowitz). Używany był w znaczeniu zła, sadyzmu, wrogości oraz choroby psychicznej. Termin ten byłby szeroko nadużyty jeśli ktoś powiedziałby, że ‘psychopata to ktoś, kogo my nie lubimy’. Jednak w rzeczywistości psychopatia jest specyficznym zaburzeniem osobowości, które charakteryzuje się niezwykłymi predyspozycjami i zachowaniami w różnych dziedzinach życia (w domu, w pracy, w relacjach z przyjaciółmi i członkami rodziny pochodzenia, zainteresowaniami, aktywnością kryminalną). Jeśli zaczynasz zastanawiać się czy ktoś w twoim życiu może być psychopatyczny to zapamiętaj, że duża część, jeśli nie większość, aktów przemocy i wykorzystywania kogoś popełniana jest przez osoby, które nie posiadają tej specyficznej konstelacji cech charakteru. W rzeczywistości okazuje się, że większość wypowiedzianych kłamstw i popełnionych zdrad odnosi się do osób, które nie są prawdziwymi psychopatami. Nieodpowiedzialne etykietowanie kogoś jako psychopaty może odciąć cię od konstruktywnego podejścia do rozwiązania problemów w twoim związku.
Nie mniej jednak możliwe jest poznanie wymiarów, które składają się na psychopatię, co ułatwia zrozumienie predyspozycji charakteryzujących osobę będącą przedmiotem twojego zainteresowania. Jednak ta informacja może być niedostępna dopóty, dopóki nie dowiesz się jak dana osoba zachowuje się w relacjach z innymi ludźmi. Możesz ją tylko wtedy zdobyć, gdy zobaczysz daną osobę w określonych sytuacjach lub gdy porozmawiasz z innymi, którzy ją znają. Ważne jest również rozważenie odwrotnych przykładów. Jeśli dana osoba często zachowuje się w sposób, który sugeruje coś odwrotnego do psychopatii (np. skromność, bezpośredniość, przyjmowanie odpowiedzialności na siebie, ostrożne rozważanie alternatyw), wówczas ta problematyczna osoba z twego życia prawdopodobnie nie charakteryzuje się wieloma cechami psychopatii, aczkolwiek może ona wykazywać pewne oznaki zaburzenia osobowości, a nawet pewne objawy psychopatii.
Jeśli poznamy kogoś dobrze przez dłuższy czas, często dowiadujemy się czegoś ważnego z różnych dziedzin jego życia. Chociaż trudno jest diagnozować psychopatię bez odpowiedniego szkolenia, to uważny i rzetelny obserwator potrafi spostrzec istotne wrodzone cechy umysłu i charakteru danej osoby, w miarę jak są one okazywane.
2.Jeśli stwierdzisz, że jesteś zaangażowany uczuciowo z dorosłą osobą wykazującą cechy psychopatyczne, oraz że jesteś skłonny do podtrzymania tego związku, powinieneś zakwestionować swoje własne motywy do podtrzymywania tego związku.
Czasami ludziom, którzy zakochują się w psychopatach, trudno przychodzi rozstać się z nimi. Jeśli nie potrafisz rozstać się i pragniesz być w związku z psychopatą, to z tobą jest coś nie w porządku i powinieneś skorzystać z profesjonalnej pomocy. Pewną pokusę stwarza przekonanie, że dana osoba może się zmienić. (Patrz: Zasada Nr 10 Marty Stout). Inna pokusa związana jest z ignorowaniem sprzeczności pomiędzy tym, co dana osoba mówi i co robi. Możesz też wypierać swoje wątpliwości i nieufność z powodu obawy przed pozostaniem samemu. Wiedząc do pewnego stopnia jak wielkiej straty doznałbyś, gdybyś utracił osobę, którą wybrałeś na swego partnera życiowego, jesteś skłonny zrobić prawie wszystko aby uniknąć zmartwienia i żalu. Członkowie Aftermath poradziliby ci, że osoba, którą obdarzyłeś miłością, tak naprawdę nie istnieje, gdyż jest wymysłem twojej wyobraźni stworzonym przez sprawcę, który złapał cię w sieć swojego oszustwa.
Jeśli jednak żal rozstania jest naprawdę nieunikniony, wówczas co uzyskasz przez odkładanie go na później? Są też inne czynniki, które mogą zachęcać cię do poszukiwania lub podtrzymywania związku z jednostkami psychopatycznymi. Ignorowanie tego zaburzenia i niebezpieczeństwa z nim związanego, wybujałe poczucie niezwyciężoności, oraz skłonność do podejmowania ryzyka mogą sprzyjać pragnieniu przebywania z czarującym psychopatą.
Niektórzy ludzie podchodzą do psychopatów z nutą zdumienia, podziwu i admiracji. Zachowaj swoje zdumienie, podziw i admirację dla Wielkiego Kanionu, piramid w Egipcie, czy prawdziwych cudów życia. (Odnosimy to również do tych wprowadzonych w błąd wielbicieli, którzy wysyłają listy miłosne do znanych zabójców, w tym seryjnych).
3.Poszukuj ludzi, którym możesz ufać i którzy nie byli i nie będą naciągani przez jednostkę psychopatyczną.
Słuchaj uważnie tego, o czym ci ludzie myślą, szczególnie jeśli odczuwasz bóle romantycznej namiętności, zaś następnie postaraj się ochłonąć.
Istnieje kilka uzasadnień dla tej rady. Jeśli znajdujesz się sam na sam z jednostką psychopatyczną, to łatwiej jej będzie zredefiniować twoją sytuację. Ktoś z wieloma cechami psychopatycznymi przedstawi taką wersję rzeczywistości, która jest wygodna dla niego w danej chwili, ale nie jest zgodna z faktami. Osoba izolowana łatwiej stanie się ofiarą prania mózgu i manipulacji. Trudniej jest to zrobić jeśli posiada się kogoś wokół nas. Inni ludzie mogą bowiem zapewnić właściwą ocenę rzeczywistości i poinformować cię, jak dobrze sobie radzisz. Jednak myślenie grupowe może wspierać psychopatę, dlatego zaleca się skorzystanie z zewnętrznych opinii, zwłaszcza gdy jesteś członkiem grupy religijnej lub innej rządzonej „silną ręką”.
Inny powód wynika z faktu, że ludzie często tracą swoje systemy wsparcia, kiedy angażują się w relacje z osobami z cechami psychopatycznymi. Jednym z trików, jakie stosuje taki sprawca, jest izolowanie ciebie od przyjaciół i rodziny. Wszyscy potrzebujemy bliskich kontaktów z ludźmi godnymi zaufania. Jeśli jesteś w związku z kimś, komu nie można ufać, to twoje potrzeby miłości, zależności i opieki albo nie będą zaspokojone albo będą zależały tylko od jednej osoby, tj. psychopaty. Będziesz bardziej szczęśliwy jeśli wokół są różne osoby, które ciebie wspierają. Co więcej, zdrowe systemy wsparcia pomogą ci uwolnić się od jednostki psychopatycznej i odreagować traumę, którą przeszedłeś. Dobry system wsparcia może obejmować członków rodziny i przyjaciół, jak również doradców i terapeutów.
Jak dowiesz się komu można ufać? Trudno odpowiedzieć na to pytanie. Nie ma prostej reguły, którą byśmy znali. Jednakże, aby uniknąć bycia oszukanym lub zdradzonym, należy obserwować czyjeś zachowanie wobec ciebie i zadawać odpowiednie pytania. Jeśli byłeś w przeszłości zbyt ufny, zrozumiałe jest, że na początku znajomości będziesz chciał być szczególnie ostrożnym, aby sprawdzić czy ktoś zasługuje na twoje zaufanie. Jeśli nie jesteś pewien odnośnie czyjegoś zachowania, dobrze jest sprawdzić swoje spostrzeżenia, np. poprzez rozmowę z przyjaciółmi lub członkami systemu wsparcia (włączając w to ludzi z Aftermath Forum). Praktyka tego rodzaju pomoże ci ocenić czy nie zawodzi cię twój instynkt.
Problem polega na tym, że nie możesz ufać komuś, kogo się boisz, a także nie możesz być w bliskim związku z kimś, komu nie ufasz.
4.Bądź pewien, że znasz różnicę pomiędzy podejmowaniem przemyślanego ryzyka dla osiągnięcia pożytecznego celu a podejmowaniem bezmyślnego ryzyka dla przeżycia dreszczyku wzruszenia.
Nikt z nas nie powinien wybierać związku z kimś tylko po to, aby narazić swoje bezpieczeństwo na ryzyko fizyczne, emocjonalne lub finansowe. Z tego powodu bardzo niewielu z nas angażuje się w związki z ludźmi posiadającymi cechy psychopatyczne. Jeśli w twoim życiu jest jednostka psychopatyczna, to prawdopodobnie nie zdajesz sobie sprawy z ryzyka i ewentualnych kosztów, jakie możesz ponieść. Nigdy nie powinieneś czuć się winny, że dałeś się oszukać przez kogoś, kto nie poinformował cię o destruktywnych cechach swej osobowości.
Kiedykolwiek wchodzisz w interakcje z osobą z cechami psychopatycznymi, narażasz na ryzyko nie tylko siebie, ale też innych. Psychopaci wiedzą w jaki sposób otoczyć się ludźmi, którzy przekonają innych, że są w porządku oraz którzy posłużą im za „przykrywkę”. Dla tych celów wykorzystają każdego, włącznie z pastorami, księżmi, rabinami, członkami rodziny i, oczywiście, dziećmi. Jeśli ludzie będą odmawiać uczestnictwa w życiu psychopaty, to jego zdolność do krzywdzenia i oszukiwania będzie ograniczona.
5.Zakwestionuj swoje reakcje na uwodzicielskie oferty, zwłaszcza gdy ktoś ci oferuje swój wdzięk, sympatię i pochlebstwa.
Ludzie z cechami psychopatycznymi często wydają się dobrzy w dostrzeganiu naszych najgłębszych potrzeb i reagują sympatią i troską po to, aby uzyskać nasze zaufanie, a także wydają się rozumieć nasze wewnętrzne tęsknoty. Dla większości z nas nasze instynktowne reakcje – polegające na poszukiwaniu tego, co jest dobre dla nas i unikaniu tego, co jest złe – są dobrym przewodnikiem w otaczającym świecie, jeśli nawet każdy z nas popełnia błędy i pozwoli się czasami oszukać. Jeśli jednak nasza samoświadomość i zaufanie do siebie są obniżone, wówczas możemy być szczególnie podatni na oddziaływania psychopaty. Nasza podatność jest otwartym zaproszeniem do bezwzględnego wykorzystania nas – czasami dla bezpośredniej korzyści, zaś czasami dla trzymania nas „na haku” na wszelki wypadek. Możemy też zostać przyłączeni do grupy będącej „przykrywką”, która ułatwia temu właśnie sprawcy kontynuowanie jego zamiarów. Zwrócenie bliższej uwagi na te sprawy może być trudne, ale może nam zaoszczędzić cierpienia w przyszłości.
6.Jeśli możesz znaleźć ekspertów, którzy mogą ci pomóc, znajdź ich, a także zachęć ich do kształcenia innych profesjonalistów zaangażowanych w twoją sytuację.
Będąc uczestnikiem postępowania sądowego, np. w sprawie rozwodowej lub związanej z opieką nad dzieckiem, możesz potrzebować pomocy w prezentowaniu swojej wersji historii dotyczącej dysfunkcji rodziny. Wielu ludzi będących w tego rodzaju napiętych sytuacjach było karanych za to, że wykazywali zaburzenia u innej strony. Tendencja do spostrzegania patologii u kogoś, z kim się rozwodzimy, często traktowana jest jako część zespołu rodzicielskiej alienacji. Chociaż tendencja do odczuwania wrogości wobec kogoś, kto był złym, niewiernym i stosującym przemoc partnerem jest czymś naturalnym, jednak czymś innym jest cierpienie zadawane przez psychopatę. Aby uniknąć karania za wskazywanie zachowań wskazujących na psychopatię u partnera, możesz potrzebować pomocy ze strony eksperta. Taki ekspert może być pomocny w edukowaniu innych osób zaangażowanych w daną sytuację na temat psychopatii oraz jej wpływu na rodzinę. Ważne jest aby odróżnić pomiędzy złością na kogoś za to co zrobił tobie lub twemu dziecku a potrzebą konstruktywnego radzenia sobie, którego celem jest zredukowanie przyszłych szkód. Jeśli rozwodzisz się z osobą posiadającą cechy psychopatyczne, to twoim nadrzędnym celem powinno być zapobieganie przyszłym szkodom.
Jeśli jakiś prawnik, terapeuta, sędzia, itd., mówi ci, że jednostka psychopatyczna zasługuje na zaufanie i jej słowo liczy się, oznacza to, że ignorują oni ten zespół będący wzorcem oszukiwania i manipulowania innymi ludźmi przez psychopatę. Może cię korcić, aby powiedzieć im o tym „prosto w oczy”. Jednakże występuje tu ryzyko związane z próbą pouczenia przez ciebie niedoinformowanych profesjonalistów. Jeśli jesteś emocjonalnie zbyt wrażliwy albo zbyt podenerwowany, wówczas niektórzy profesjonaliści mogą nie brać ciebie poważnie, mimo iż zeznajesz zgodnie z faktami. Dodatkowo, pewni profesjonaliście mogą stać się zbyt defensywni lub mogą nie wierzyć tobie gdyż spostrzegają ciebie jako osobę nadmiernie krytyczną w stosunku do nich lub podważającą ich kompetencje. W skrajnych przypadkach, zdarzało się, że profesjonaliści oskarżali ofiary o prowokowanie drugiej strony oraz wywoływanie u niej określonych zachowań. Jeśli wydaje ci się, że drażnisz danego profesjonalistę lub pogarszasz sytuację, bardziej pożyteczne będzie wycofanie się i uzyskanie pomocy kogoś, kto jest uznanym ekspertem.
7.Notuj sobie problematyczne i destrukcyjne zachowania, incydenty, koszty, a także wszystkie sprawy związane z zaburzoną osobą i jej odnoszeniem się do ciebie.
Często nie dysponujemy niczym co byłoby twardym dowodem zachowania przestępczego, nieetycznego czy okrutnego.
Jeśli masz do czynienia z nakazem sądowym lub grozi ci kara, przygotowana przez ciebie dokumentacja może cię uratować. Wiele osób opowiadało nam, że byli zaszokowani gdy sędzia oświadczył im, iż to, co wiedzą o drugiej stronie, jest ich fałszywą interpretacją poprawnego zachowania. Jeśli nie ma papierowych dowodów czyichś nadużyć, oszustw, zdrad lub aktywności przestępczej, wtedy trudno kogoś skazać. Dlatego powinieneś trzymać notatki bezpiecznie, a także być ostrożnym w przekazywaniu tych informacji innym osobom.
8.Szukaj wsparcia u osób, które miały do czynienia z jednostkami psychopatycznymi.
Rozmowa z kimś, kto posiada tego typu doświadczenie życiowe, może przynieść ulgę. Nawet jeśli twoje doświadczenie jest pod pewnymi względami unikalne. Może okazać się, że połączenie dobrego terapeuty z człowiekiem, który przeżył związek z psychopatą może pomóc ci w złagodzeniu przeżytej traumy. Możesz też rozważyć udział w grupie wsparcia, co również może być pomocne. Wprawdzie są różne źródła wsparcia, które mogą ci pomóc w „dojściu do siebie”, jednak musisz być ostrożny w doborze doradców, aby nie trafić na kolejnego sprawcę.
W Aftermath Forum członkowie mają doświadczenie z zachowaniem dysfunkcjonalnym, zwłaszcza ci, którzy od wczesnych lat byli ofiarami wykorzystywania i przemocy. Pozostałością po tych traumatycznych związkach jest nie tylko brak zaufania i strach, trwałe urazy fizyczne i trudności finansowe, ale również zaburzenia psychiczne począwszy od PTSD i depresji, a na zaburzeniach osobowości skończywszy. Dla niektórych z nas „dojście do siebie” może być długotrwałym i mozolnym procesem. Bez względu na to, jak bolesne są te sprawy, musimy sobie z nimi poradzić, jeśli chcemy osiągnąć ten cel.
9.Zerwanie związku i pójście własną drogą życiową jest o wiele lepsze dla zdrowia niż pozostawanie w nim nadal.
Ofiary i członkowie ich rodzin często chcą wiedzieć jak pokonać psychopatę jego własną bronią. Jedna z kobiet zapytała: „Jakie taktyki psychologiczne sugerujecie w postępowaniu z psychopatą? Muszą przecież być jakieś narzędzia i strategie tego rodzaju”.
Jest to w pełni zrozumiałe, że pragnienie pokonania jednostki psychopatycznej często wynika z krzywdy, jakie doznaliśmy i pragnienia odzyskania szacunku do siebie. Jednak pamiętaj, że jak długo pragniesz zemsty i jak długo starasz się wygrać z psychopatą, tak długo jesteś zaangażowany w relację z nim. W ten sposób opóźniasz dojście do zdrowia i przejście do następnej fazy w swym życiu. Odejście jest ważną częścią procesu zdrowienia. Nawet fantazjowanie na temat zemsty odciąga cię od pracy, jaką musisz wykonać.
Wnioski
Teraz, kiedy przedyskutowaliśmy 13 Zasad i podpowiedzieliśmy 9 dodatkowych strategii, może powinniśmy rozważyć podstawowe pytanie: Czy są sposoby skutecznego radzenia sobie z psychopatą poza całkowitym rozstaniem z nim?
Po pierwsze, pamiętaj, że psychopaci nie pragną tych samych nagród, co ty. Podczas gdy twoje cele związane są z miłością i współczuciem dla innych, cele psychopaty związane są bardziej z jego pragnieniem uzyskania przyjemności w danej chwili, często poprzez stosowanie siły wobec innych. Psychopaci nie interesują się potrzebami i pragnieniami osób ze swego życia, lecz wykorzystują je do zaspokojenia własnych potrzeb i pragnień.
Jeśli nie zrozumiesz, że psychopaci są motywowani innymi rzeczami niż ty, nie będziesz umiał postępować z nimi. Aby się lepiej przygotować, spróbuj następujące ćwiczenie umysłowe. Wyobraź sobie, jak wyglądałoby twoje życie z osobami znaczącymi jeśli u podstaw twoich decyzji brak byłoby poczucia winy, empatii, współczucia, odpowiedzialności i długofalowych celów. Wyobraź sobie, że twoje wybory byłyby oparte tylko na tym, co jest korzystne dla ciebie w danej chwili, bez względu na dalszą przyszłość. A teraz wyobraź sobie połączenie nienasyconej żądzy władzy i potrzeby wrażeń z brakiem bliskich związków, poczucia winy, empatii i współczucia wobec innych. Psychopata podobny jest do samochodu sportowego z uszkodzonym systemem hamowania.
Wyposażyliśmy ciebie w skróconą wiedzę na temat motywacji u psychopatów. Być może przekonasz się, że pomoże ci ona w skutecznym radzeniu sobie, jeśli będziesz o niej pamiętał. (W celu jej pogłębienia, rozważ, które cechy ujęte w skali Psychopathy Checklist odnoszą się do osoby obecnej w twoim życiu, z którą jesteś zmuszony sobie radzić). Rozważ zachowanie tej osoby w różnych sytuacjach (z różnymi ludźmi) oraz jak pasuje ono do obrazu psychopaty. Przywiązuj większe znaczenie do rzeczywistego zachowania osoby psychopatycznej w miarę upływu czasu niż do jej wyglądu czy wypowiedzi. Jeśli ten obraz znajdzie zastosowanie w twej sytuacji, to wówczas:
– Staraj się, aby twoje wypowiedzi były krótkie i do rzeczy.
– Oznacz trwałe granice
– Podkreślaj, że osiągasz wszystko dzięki sobie, zaś osoba z cechami psychopatycznymi powinna dostosować się do wymogów określonych przez sąd czy zakład pracy.
– Staraj się nie urazić lub złościć danej osoby, gdyż to tylko pogorszy sytuację.
– Co najważniejsze, przestań oczekiwać, że osoba psychopatyczna będzie zachowywać się jak każda inna, gdyż jej motywy są zaburzone oraz brak jej poczucia winy, empatii i współczucia.
Zachęcamy Was także do zarejestrowania się w Aftermath Forum, wysłania swojej historii, a także zakupu kopii „The Sociopath Next Door” (Socjopata obok nas) z naszej księgarni (bookstore.). Mile widziana jest twoja opinia na temat tych strategii, jak również sugestie dotyczące nowych zasad sprzyjających skutecznemu postępowaniu z jednostkami psychopatycznymi.
