Przetłumaczone przez: Wiktor Maturski
Luty 24, 2011 przez:
Linda S. Hartoonian-Almas i Liane J. Leedom, M.D.
Osoby psychopatyczne odbierają życie swoim ofiarom, przynajmniej w przenośni, a czasem dosłownie. Następstwa wiktymizacji przez psychopatyczną jednostkę często wpływają na każdą sferę życia danej osoby. Ofiary cierpią psychicznie, emocjonalnie, fizycznie, finansowo i społecznie. Dewastacja może być daleko sięgająca. Ponieważ wiktymizacja ze strony psychopatycznych partnerów romantycznych i małżonków często ma miejsce we wczesnej i późnej fazie dorosłości, ofiary mogą stracić najbardziej produktywne lata swojego życia. Dzieci, które dorastają radząc sobie z psychopatycznym rodzicem, mogą doświadczać szkód w rozwoju przez długie lata swojego życia.
W jednym z ostatnich badań[i] przeprowadzonych wśród kobiet, które zgłosiły związek z osobami z cechami psychopatycznymi, zgłosiły one następujące szkody:
| Procent zgłaszających | Rodzaj krzywdy |
| 95 | Emocjonalne |
| 85 | Psychologiczne |
| 71 | Finansowe |
| 67 | Kariera |
| 51 | Seksualne |
| 51 | Fizyczne |
| 26 | Inne |
Istnieje pięć źródeł informacji zawartych w tym materiale, w tym powyższa ankieta. Pierwszym z nich jest nasze doświadczenie w rozmowach z ofiarami i czytanie ich doświadczeń na naszej stronie. Pozostałe cztery to źródła pisemne wymienione na końcu tego materiału[ii]. Ponieważ osoby rzekomo charakteryzujące się cechami psychopatycznymi we wcześniejszych badaniach nie zostały przetestowane za pomocą klinicznie wiarygodnej miary psychopatii, musimy ostrzec czytelników, że cała nasza wiedza w tej dziedzinie jest wstępna, a część tej wiedzy może ulec zmianie w miarę przeprowadzania coraz lepszych badań. Nasze doświadczenie z ofiarami nauczyło nas, że dorośli mężczyźni również padają ofiarami, mimo że nie ma tak wielu pisemnych informacji na temat tej wiktymizacji.
Szkody psychologiczne i emocjonalne
Przez szkody psychologiczne i emocjonalne mamy na myśli wpływ na sposób myślenia i odczucia ofiar. W wielu przypadkach wydaje się, że najbardziej niszczycielskie skutki psychologiczne długotrwałych relacji z psychopatycznymi osobami wynikają z efektu oszustw.
Życie z osobą psychopatyczną charakteryzuje się jawnymi kłamstwami, drobnymi zaniedbaniami i sprytnymi manipulacjami. Odkrycie, że prawie nic z tego, co postrzegali jako fakty, w rzeczywistości nimi nie było, może być druzgocące dla ofiar. Często po poznaniu prawd, które są częścią rzeczywistości psychopaty, ofiara doświadcza wielkiego bólu i niedowierzania.
Nie jest niczym niezwykłym, że ofiary psychopatów kwestionują swoje zdrowie psychiczne i poczucie własnej wartości. Sytuację często pogarsza fakt, że psychopatyczna osoba patrzy ofierze prosto w oczy i zaprzecza, że wydarzenia, których oboje doświadczyli, miały miejsce.
Osoby psychopatyczne mogą nawet próbować przekonać ofiary, że to one są „szalone”. Jest to tak powszechne, że ofiary rozmawiające w Internecie przyjęły termin „gaslighting”, aby odnieść się do tej praktyki. Termin „gaslighting” pochodzi z filmu Gaslight z 1944 roku, w którym romantyczny oszust próbuje przekonać swoją nową żonę, że jest szalona, poprzez zmniejszanie światła w lampie gazowej w ich domu.
Ona zdaje sobie sprawę, że oświetlenie jest inne, ale on mówi jej, że jest w porządku i że nie ma żadnej zmiany (w ramach próby przekonania jej, że jest szalona). Ze względu na oszustwa, manipulacje i „gaslighting”, wiele ofiar pozostaje z zaburzonym poczuciem podstawowego zaufania do innych ludzi. Niektóre z nich zmagają się z intymnością emocjonalną przez wiele lat.
Ogólnie rzecz biorąc, osoby psychopatyczne są nastawione na realizację własnych krótkoterminowych celów. Troska o innych w ich życiu często nie istnieje. Ten brak troski o innych rozciąga się nawet na najbliższą rodzinę, w tym dzieci, małżonków, rodziców i rodzeństwo. Jednak nie zawsze jest to widoczne lub zrozumiałe dla tych, którzy to obserwują lub tego doświadczają.
Gdy dana osoba nie jest już przydatna dla psychopaty, często się jej pozbywa. Może to spowodować, że ofiara doświadczy uczucia niedowierzania, złości, bezużyteczności, bezwartościowości i beznadziei. Gdy prawdziwe oblicze psychopaty zaczyna się ujawniać, może pojawić się jawna udręka.
Rzadko kiedy ofiary zdają sobie sprawę z tego, co się z nimi dzieje, dopóki nie jest za późno. Z tego powodu wiele ofiar nigdy w pełni nie rozumie całej złożoności sytuacji. Często są one tak uwikłane w sieć zamieszania, którą psychopata zdołał stworzyć, że zobaczenie psychopaty takim, jakim jest, a nie takim, jakim się przedstawia, może być dość trudne.
Pewien psycholog pisząc ocenę psychopaty opisał, jak trudno jest zrozumieć i pogodzić rzeczywistość psychopaty z jego pozytywną prezentacją (lub osobowością). Psycholog zgłosiła, że po ocenie rodzica z cechami psychopatycznymi miała trudności z pogodzeniem pozytywnej osobowości powierzchownie prezentowanej przez psychopatę ze sprzecznymi faktami, które zebrała podczas oceny sądowej. Jeśli wyszkoleni specjaliści medycyny sądowej mają trudności z pogodzeniem pozytywnej osobowości z rzeczywistą naturą psychopaty, nic dziwnego, że członkowie rodziny, zwłaszcza dzieci, zwykle mają z tym trudności.
Jest prawdopodobne, że psychopata spędził tyle czasu manipulując rzeczywistością ofiary, że ta nie zawsze jest w stanie odróżnić fakty od fikcji. Zwykle jednak istnieje poczucie, że coś jest nie tak. Wszystko może wydawać się bardzo „nie tak”, pozostawiając wszechobecne uczucie niepokoju, które często jest niewytłumaczalne. Jeśli nie można wskazać żadnych szczegółów, a opisy uczuć ofiar są niejasne, mogą one zacząć czuć się i wydawać mniej wiarygodne, nawet dla siebie.
Ofiary mają również tendencję do doświadczania wiedzy lub poczucia, że są zastraszane lub ścigane w celu, który tak naprawdę nie ma znaczenia dla psychopaty. Celem może być osiągnięcie czegoś materialnego lub uzyskanie kontroli nad osobą, taką jak dziecko, która jest ważna dla ofiary. Psychopata może po prostu czuć się uprawniony do „praw własności”. Jednak ofiara zwykle zdaje sobie sprawę, że psychopata tak naprawdę nie dba o to, co próbuje zyskać. W rzeczywistości zdobycie „obiektu” przez psychopatę może być w dłuższej perspektywie szkodliwe. Prawdziwym celem może być po prostu „wygranie” z ofiarą. Po jego osiągnięciu psychopata często traci zainteresowanie swoim nowym nabytkiem. Ofiara może również żyć w strachu, że jakiekolwiek osiągnięcia psychopaty lub pewne sojusze mogą spowodować krzywdę. Efektem końcowym jest niepokój o przyszłość i emocjonalne zawirowania wewnątrz ofiary. Ofiary często czują się bite, osaczane i wyczerpane, nie mogąc normalnie funkcjonować.
Wszystkie szkody, o których wspomnieliśmy do tej pory, wynikają z ukrytego znęcania się. Osoby psychopatyczne mogą również otwarcie znęcać się psychicznie nad swoimi ofiarami, oczerniając je i terroryzując. Podkreślając tutaj ukryte znęcanie się, nie mamy zamiaru umniejszać wpływu jawnego znęcania się, które samo w sobie jest niezwykle szkodliwe. Skupiliśmy się na ukrytym znęcaniu się, ponieważ dostępnych jest mniej informacji na temat tych form znęcania się, które mogą być mniej powszechne lub bardziej specyficzne dla osób psychopatycznych. Mamy nadzieję, że z czasem na tej stronie pojawi się więcej informacji na temat przemocy emocjonalnej i psychopatii. Na razie zauważamy jedynie, że przemoc emocjonalna może być niezwykle szkodliwa dla ofiar. Niestety, niektóre ofiary podejmują próby samobójcze w wyniku beznadziejności, bezsilności i przekonania, że nie ma wyjścia. Niektóre ofiary zgłaszały nam, że psychopaci faktycznie zachęcali je do odebrania sobie życia lub wskazywali, że doprowadzą je do takiego chaosu, że jedynym wyjściem będzie samobójstwo.
Skutki fizyczne i choroby medyczne
Świadomość ofiar i rzeczywiste kłopoty spowodowane przez psychopatów mogą powodować ogromny stres, który może zaszkodzić dobremu samopoczuciu danej osoby. W większości przypadków znęcanie się psychopaty jest wyrachowane i dokładne. Zwykle jednak jest ono dostarczane z „precyzyjną dwuznacznością”. Nadużycia są często sporadyczne, ale powtarzają się w czasie. Pomimo faktu, że znęcanie się powtarza się, ofiara nie jest w stanie przewidzieć, kiedy może do niego dojść. Psychopata ma zdolność do prezentowania czegoś, co wydaje się być bardzo kochającą i troskliwą osobą. W rezultacie ofiary czasami czują, że myliły się co do swoich uczuć i że źle zinterpretowały znęcanie się lub jego znaczenie. Gdy ofiara godzi się ze złym traktowaniem i usprawiedliwia je, dochodzi do dalszych nadużyć.
Ponieważ ofiary nie wiedzą, czego się spodziewać, powoduje to nieprzewidywalny i niekontrolowany stres, który może mieć wpływ na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Potencjał dodatkowych komplikacji fizycznych istnieje, ponieważ ofiary są często w osłabionym stanie, przez co ich ciała są mniej zdolne do obrony przed chorobami.
Krótko mówiąc, połączony stres związany z codziennym życiem i skrajnym emocjonalnym lub fizycznym znęcaniem się, lub jednym i drugim, osłabia ciało, a także stresuje umysł. Taki stres, ogólnie rzecz biorąc, jest powiązany z chorobami, takimi jak choroby układu krążenia lub cukrzyca. Stres jest również powiązany ze stanami psychologicznymi, takimi jak poważna depresja i PTSD. Ofiary mogą próbować radzić sobie ze stresem nadużywając leków na receptę, pijąc alkohol lub paląc papierosy. Może to zwiększać ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych związanych z tymi substancjami. Ofiary mogą również radzić sobie poprzez spożywanie „komfortowego jedzenia” w dużych ilościach, a tym samym są narażone na zwiększone ryzyko rozwoju otyłości. Ich udział w środkach zapobiegawczych, takich jak ćwiczenia i wizyty u lekarza, również może się zmniejszyć; rozwijające się problemy zdrowotne pozostają więc niewykryte.
Osoby psychopatyczne mogą również bezpośrednio krzywdzić swoich partnerów przemocą lub narażając ich na choroby przenoszone drogą płciową, takie jak HIV, zapalenie wątroby, HPV i opryszczka. Osoba psychopatyczna może, ale nie musi, mieć bezpośrednią świadomość tego, co robi, zarażając innych chorobami wenerycznymi. Podczas gdy niektórzy mogą nie być świadomi, że są nosicielami określonej choroby, inni mogą po prostu nie dbać o to na tyle, by podjąć środki ostrożności niezbędne do powstrzymania jej rozprzestrzeniania się.
Szkody finansowe i społeczne
Następstwa psychopatii wpływają nie tylko na umysł i ciało. Słaba kontrola impulsów u osób psychopatycznych jest szczególnie widoczna w przypadku finansów. Wartości, które większość ludzi przypisuje bezpieczeństwu finansowemu, obowiązkom i zobowiązaniom, często nic nie znaczą dla jednostek psychopatycznych.
Psychopatia charakteryzuje się bankructwem moralnym, które często prowadzi do bankructwa finansowego osoby dotkniętej psychopatią, członków jej rodziny i współpracowników. Jak wspomniano wcześniej, osoby psychopatyczne często nie troszczą się o nikogo ani o nic, co nie służy ich celom lub nie promuje ich krótkoterminowych korzyści osobistych. Z niewielką zdolnością do planowania przyszłości lub dokładnej oceny potencjalnych konsekwencji swoich działań, często pozostawiają po sobie ślady zniszczenia, które obejmują nie tylko zdrowie ich ofiar.
Osoby psychopatyczne zwykle chcą tego, czego chcą i kiedy chcą; czują się uprawnione, nieustannie nalegając, by inni w ich życiu skapitulowali, by wesprzeć ich chciwość.
Rodziny i współmałżonkowie psychopatów są często pozostawiani sami sobie z powodu ich niedociągnięć finansowych. Osoby psychopatyczne były znane z tego, że pozwalały na zamknięcie domów, po prostu dlatego, że czuły, że nadszedł czas, aby przejść dalej lub, co gorsza, specjalnie po to, aby ich ofiary nie miały gdzie mieszkać. Dzieci są często pozostawiane bez wsparcia, którego potrzebują, by rosnąć i rozwijać się. Choć nie jest to absolutna podstawa, psychopaci często nie pracują konsekwentnie i są zwalniani z wielu miejsc pracy. Może to również przyczynić się do dewastacji finansowej ofiar.
Podobnie, związek z osobą psychopatyczną może negatywnie wpłynąć na jej status zawodowy. Jeśli psychopaci czują się zagrożeni lub po prostu chcą zniszczyć ofiarę finansowo lub w odniesieniu do jej kariery, zwykle robią to bez wahania.
Jest prawdopodobne, że niezliczone miejsca pracy zostały utracone, a kariery zakończone przez ambitnych i okrutnych psychopatów. Mogą oni zmanipulować przełożonych, aby uwierzyli, że ofiara jest niekompetentna lub, co gorsza, uczynić ją niekompetentną poprzez manipulacje, spiski lub intrygi, które powodują zwątpienie w siebie lub wyczerpanie[iii].
Wreszcie, powodem do niepokoju jest również dewastacja społeczna, jaką psychopaci pozostawiają po sobie. W niektórych przypadkach dewastacja społeczna wynika z utraty statusu finansowego. W dużej mierze jednak dewastacja społeczna ma charakter osobisty.
Osoby o cechach psychopatycznych mogą próbować zrujnować życie swoich ofiar poprzez stosowanie agresji społecznej. Na przykład, osoby psychopatyczne często kłamią na temat swoich ofiar lub przedstawiają je niekorzystnie w plotkach, aby zniszczyć ich reputację. Granica między tymi, których lubią, a tymi, których nie lubią, jest bardzo wyraźna, ale często niestabilna w perspektywie czasu.
Relacje między rodziną i przyjaciółmi są nieodwracalnie niszczone bez zastanowienia. Podobnie jak „zapalanie gazu”, praktyka ta jest tak powszechna, że istnieje na nią nazwa. Ofiary nazywają ten proces „kampanią oszczerstw[iv]” psychopaty. Istnieje wiele przykładów tej „kampanii oszczerstw” w historiach pozostawionych przez ofiary na naszym forum.
Podsumowanie
W zakresie, w jakim osoby psychopatyczne nie mają funkcjonującego sumienia, krzywdzą innych bez empatii i wyrzutów sumienia. Osoby psychopatyczne zdają się pędzić przez życie z dużą prędkością, przypominając samochód sportowy bez kierownicy i hamulców. Fakt, że ich szkodliwe działania wynikają z dokonanych przez nich wyborów, sprawia, że rzeczy, które robią, wydają się jeszcze bardziej niewiarygodne i naganne. Z naszego doświadczenia wynika, że większość osób dotkniętych psychopatią wyrządza jakąś formę krzywdy niemal każdemu, kogo zna. Szkody te mają charakter psychologiczny, emocjonalny, fizyczny, finansowy i społeczny. Podczas gdy edukacja i wiedza mogą być potężnymi narzędziami dla ocalałego, następstwa psychopatii mogą trwać całe życie.
