Przetłumaczone przez: Wiktor Maturski
Podsumowanie autorstwa Theresii Bedard i Północnoamerykańskiego Komitetu Badawczego
Najważniejsze informacje
- Ofiary/osoby, które przeżyły osoby z antyspołecznym zaburzeniem osobowości (ASPD) i cechami psychopatycznymi, zgłaszają, że osoby psychopatyczne/ASPD nadal angażują się w zachowania antyspołeczne po ukończeniu pięćdziesiątego roku życia.
- Ofiary/osoby, które przeżyły, zgłaszały różne szkody doświadczane ze strony starszych osób psychopatycznych/ASPD, takie jak lęk/depresja/PTSD, choroby spowodowane stresem, straty finansowe i bycie zdradzanym, jeśli sprawca był partnerem romantycznym.
- Większość ofiar stwierdziła, że krzywdy, których doświadczyli od sprawców po ukończeniu pięćdziesiątego roku życia, były tak samo złe lub gorsze niż krzywdy przed ukończeniem pięćdziesiątego roku życia: sprawcy nasilili kłamstwa / manipulacje, wykazywali większe okrucieństwo, a „maska spadła” (osoby z psychopatią zdawały się wykazywać całkowitą zmianę osobowości, w wyniku której przestały ukrywać, kim naprawdę są).
- Odkrycia te zaprzeczają poglądowi, że osoby z psychopatią/ASPD „wypalają się” w starszym wieku.
Wprowadzenie:
Antyspołeczne zaburzenie osobowości (ASPD) i psychopatia to powiązane ze sobą stany, w których osoby cierpiące na oba rodzaje zaburzeń są bardziej skłonne do naruszania norm społecznych (np. robienia rzeczy, które społeczeństwo uznaje za niedopuszczalne) i krzywdzenia innych (Andersen et al., 2022; Polaschek, 2015). Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych, wydanie piąte (DSM-5; Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, 2013), który jest podręcznikiem używanym przez specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego, aby pomóc im w diagnozowaniu zaburzeń klinicznych, stwierdza, że osoby z ASPD lekceważą prawa innych, co przejawia się oszustwem, impulsywnością, lekkomyślnością, nieodpowiedzialnością i brakiem wyrzutów sumienia.
Specjaliści i badacze zajmujący się zdrowiem psychicznym zgadzają się, że zarówno ASPD, jak i psychopatia są stanami, które utrzymują się przez większą część życia danej osoby. Jednak niektórzy specjaliści zajmujący się zdrowiem psychicznym i badacze zaproponowali, że zachowania antyspołeczne (buntownicze lub agresywne zachowania, które naruszają prawa innych, takie jak zachowania przestępcze, zastraszanie, złość wobec innych) zmniejszają się u osób z ASPD i psychopatią wraz z wiekiem (Black, 2015; Sadock et al., 2016). Nazwali oni ten spadek zachowań antyspołecznych „wypaleniem”. Badania nad psychopatią wykazały, że choć cechy emocjonalne i interpersonalne (np. podłość, brak wyrzutów sumienia, manipulacyjność) są nadal obecne, gdy osoby z psychopatią się starzeją, cechy behawioralne związane z ASPD i psychopatią (np. impulsywność, podejmowanie ryzyka, zachowania antyspołeczne) mają tendencję do zmniejszania się wraz z wiekiem psychopatów (Harpur & Hare, 1994).
Dlaczego przeprowadzono to badanie?
Znaczna część badań nad „wypaleniem” (tj. osoby psychopatyczne/ASPD wykazujące mniej zachowań antyspołecznych wraz z wiekiem) pochodzi z badań, które badały ASPD/psychopatię w warunkach instytucjonalnych (np. oddziały psychiatryczne, więzienia), a większość z tych badań mierzyła jedynie aktywność przestępczą. Badania te nie uwzględniały możliwości wystąpienia zachowań antyspołecznych u starszych osób z zaburzeniami psychopatycznymi/ASPD, które nie doprowadziły do umieszczenia ich w więzieniu lub instytucji. Co więcej, badacze nie rozmawiali z ofiarami psychopatów o tym, że osoby psychopatyczne/ASPD mogą wykazywać zachowania antyspołeczne, które nie skutkują pójściem do więzienia lub opieki psychiatrycznej (Andersen et al., 2022).
Jak przeprowadzono badanie?
Badacze stworzyli ankietę dla ofiar lub osób, które znają osobę z cechami psychopatycznymi lub ASPD, w której zadawano pytania dotyczące osoby z cechami psychopatycznymi/ASPD, która ukończyła pięćdziesiąty rok życia. Badacze opublikowali swoją ankietę na stronie Lovefraud.com, ponieważ strona ta jest przeznaczona dla osób, które podejrzewają, że ktoś, kogo znają, jest psychopatyczny lub ma ASPD.
Ankietę wypełniły 1094 kobiety (90%), 112 mężczyzn (9%) i 11 osób (1%), które nie ujawniły swojej płci. Opisując, kim była osoba z zaburzeniami psychopatycznymi/ASPD, 843 osoby stwierdziły, że był to obecny lub były partner/małżonek, 192 osoby stwierdziły, że był to rodzic/rodzic zastępczy, 82 osoby stwierdziły, że był to członek rodziny, 27 osób stwierdziło, że był to współpracownik, a 50 osób stwierdziło, że był to przyjaciel/znajomy.
Osoby te wypełniły następujące kwestionariusze na potrzeby badania:
- Cechy ASPD i psychopatii: Zadawano pytania dotyczące tendencji danej osoby do bycia złośliwą, agresywną, manipulacyjną, wrogą, podstępną, narcystyczną, nieodpowiedzialną, lekkomyślną i impulsywną.
- Negatywne cechy związku: Pytania te dotyczyły negatywnych doświadczeń w związku z osobą psychopatyczną/ASPD. Na przykład, niektóre pytania dotyczyły tego, czy osoba psychopatyczna/ASPD kłamała na temat tego, kim jest, znikała bez wyjaśnienia lub składała obietnice, których nie dotrzymywała.
- Przemoc wobec dzieci: Niektóre pytania dotyczyły tylko osób, które zgłosiły, że znały psychopatycznego/ASPD rodzica lub przybranego rodzica. Pytania te dotyczyły tego, czy osoba psychopatyczna/ASPD była kiedykolwiek obojętna lub zaniedbująca, manipulowała swoimi dziećmi, porzuciła swoje dzieci lub zrobiła coś, co wymagało zbadania przez służby ochrony dzieci.
- Łamanie zasad, szkodliwe zachowania w miejscu pracy: Te pytania dotyczyły osób, które znały osobę psychopatyczną/ASPD w pracy i pytano je o łamanie zasad w pracy.
- Zorientowane na osobę szkodliwe zachowania w miejscu pracy: Pytania te dotyczyły osób, które znały psychopatyczną/ASPD osobę w miejscu pracy i pytały o to, czy sprawca krzywdził inne osoby w miejscu pracy.
- Szkody emocjonalne i fizyczne: W pytaniach tych pytano uczestników o krzywdy emocjonalne i fizyczne wyrządzone im przez osobę psychopatyczną/ASPD.
- Szkody materialne i finansowe: W tych pytaniach pytano uczestników o szkody finansowe, jakie wyrządziła im osoba psychopatyczna/ASPD.
Co odkryli badacze?
Ofiary/osoby, które przeżyły, zgłosiły, że doświadczyły kilku rodzajów krzywd ze strony osoby psychopatycznej lub z ASPD, którą znały. Jeśli chodzi o bezpośrednie szkody, których doświadczyli, 88% stwierdziło, że stało się niespokojnymi/depresyjnymi, 76% zachorowało z powodu stresu, 70% miało PTSD, 68% poniosło straty finansowe, a 51% zgłosiło, że zostało „oszukanych”, jeśli osoba psychopatyczna/ASPD była partnerem romantycznym.
Spośród osób, które wzięły udział w ankiecie, 66% wskazało, że znało osobę psychopatyczną/ASPD zarówno przed, jak i po 50. roku życia. Wśród tych uczestników, mniej niż 1% stwierdziło, że osoba psychopatyczna/ASPD stała się znacznie mniej zwodnicza, manipulacyjna lub antyspołeczna, a tylko 5% stwierdziło, że osoba psychopatyczna/ASPD zmieniła się, wykazując nieco mniej tych zachowań. Jednak 36% stwierdziło, że osoba psychopatyczna/ASPD wykazywała te zachowania w takim samym stopniu, a 57% stwierdziło, że osoba psychopatyczna/ASPD stała się gorsza po ukończeniu pięćdziesiątego roku życia. Zatem 93% respondentów badania stwierdziło, że osoba psychopatyczna/ASPD była tak samo zła lub gorsza po ukończeniu pięćdziesiątego roku życia.
Okazało się również, że mężczyźni z cechami psychopatii/ASPD wykazywali więcej szkodliwych negatywnych cech w relacjach niż kobiety z psychopatią/ASPD, takich jak nieuczciwość, nieszczerość, manipulatywność i brak empatii. Ponadto, mężczyźni z cechami psychopatii/ASPD wyrządzali uczestnikom więcej szkód fizycznych i emocjonalnych (np. obrażenia fizyczne, choroby spowodowane stresem, depresja, myśli samobójcze) oraz więcej szkód materialnych lub finansowych (np. zabijanie/ranienie zwierząt domowych, doprowadzanie do bankructwa, wytaczanie procesów sądowych lub oskarżanie o przestępstwa).
Uczestnicy stwierdzili, że osoby psychopatyczne/ASPD stały się bardziej okrutne w starszym wieku, częściej kłamały/manipulowały, a także, że nastąpiła zmiana osobowości – w szczególności, po pięćdziesiątym roku życia „maska spadła” (osoby psychopatyczne i ASPD przestały ukrywać, kim naprawdę są). Bardzo niewielu (1%) stwierdziło, że związek stał się mniej niestabilny.
Jakie są tego konsekwencje?
Dowody z tego badania i perspektywy ofiar sugerują, że większość osób z cechami psychopatycznymi/ASPD nie zaprzestaje swoich antyspołecznych zachowań i że mogą się one pogorszyć po pięćdziesiątym roku życia. Osoby z cechami psychopatycznymi/ASPD nadal wyrządzają znaczne szkody innym i społeczeństwu w starszym wieku. W związku z tym badanie podkreśla znaczenie uzyskania perspektywy od ofiar/osób, które przeżyły, aby lepiej zrozumieć, jak zachowują się osoby z psychopatią i ASPD oraz jaki wpływ na całe życie mogą mieć te warunki.
Badanie:
Andersen, D. M., Veltman, E., & Sellbom, M. (2022). Surviving Senior Psychopathy: Informant Reports of Deceit and Antisocial Behavior in Multiple Types of Relationships. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology. 66(15), 1703-1735. https://doi.org/10.1177/0306624X211067089
Inne cytowane źródła:
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American Psychiatric Association.
Black, D. W. (2015). The natural history of antisocial personality disorder. The Canadian Journal of Psychiatry / La Revue Canadienne De Psychiatrie, 60(7), 309-314. Retrieved from http://ezproxy.lakeheadu.ca/login?url=https://www.proquest.com/scholarly-journals/natural-history-antisocial-personality-disorder/docview/1710263129/se-2
Harpur, T. J., & Hare, R. D. (1994). Assessment of psychopathy as a function of age. Journal of Abnormal Psychology, 103(4), 604-609. https://doi.org/10.1037/0021-843X.103.4.604
Hirschi, T., & Gottfredson, M. (1983). Age and the explanation of crime. American Journal of Sociology, 89(3), 552-584. https://doi.org/10.1086/227905
Moffitt, T. E. (1993). Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy. Psychological Review, 100(4), 674-701. https://doi-org.ezproxy.lakeheadu.ca/10.1037/0033-295X.100.4.674
Polaschek, D. L. L. (2015). (Mis)understanding psychopathy: Consequences for policy and practice with offenders. Psychiatry, Psychology and Law, 22(4), 500-519. https://doi.org/10.1080/13218719.2014.960033
Sadock, B., Sadock, V. A., & Ruiz, P. (Eds.). (2016). Kaplan & Sadock’s concise textbook of clinical psychiatry (4th ed., pp. 368–374). Antisocial Persona
