Przetłumaczone przez: Wiktor Maturski
Poprawione przez Theresę Bedard i Północnoamerykański Komitet Badawczy
Psychopatia i narcystyczne zaburzenie osobowości to zaburzenia psychiczne o nieznacznie pokrywających się objawach. Socjopatia jest jednak starszym, przestarzałym pojęciem dla tego, co obecnie nazywa się psychopatią.
Niestety, rozróżnienie tych powszechnie używanych terminów spowodowało wiele zamieszania zarówno wśród ogółu społeczeństwa, jak i specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego. Część problemu nie leży w rozróżnianiu jednostek lub zaburzeń, ale w rozróżnianiu systemów etykietowania lub klasyfikacji. Narcystyczne zaburzenie osobowości jest zawarte w Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych ( lub DSM, po raz pierwszy wprowadzonym w 1952 roku przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, a obecnie w jego piątej poprawionej wersji, zwanej DSM 5-TR). DSM to system klasyfikacji stosowany w Stanach Zjednoczonych i kilku innych krajach do diagnozowania zaburzeń zdrowia psychicznego.
Zgodnie z DSM 5-TR, narcystyczne zaburzenie osobowości charakteryzuje się wzorcem wielkich fantazji i zachowań, potrzebą bycia podziwianym i brakiem empatii, który rozpoczyna się we wczesnym okresie życia i utrzymuje się przez całe życie w wielu obszarach funkcjonowania. Osoba z tym zaburzeniem może mieć również silne poczucie uprawnień, może często wykorzystywać innych i może być zazdrosna o innych lub wierzyć, że inni są zazdrośni o nią.
Psychopatia i socjopatia nie są uznawane za zaburzenia w obecnym DSM, pomimo faktu, że psychopatia była rygorystycznie badana, definiowana, testowana i walidowana przez naukowców w ciągu ostatnich kilku dekad.
Zarówno psychopatia, jak i socjopatia to etykiety, które były historycznie używane do opisywania psychopatii. Psychopatia, jako zaburzenie, nosiła wiele nazw. W 1801 roku psychopatia została nazwana manie sans délire („szaleństwo bez delirium”) przez francuskiego lekarza i psychiatrę Philippe’a Pinela. W 1835 r. Brytyjski psychiatra J. C. Prichard przemianował ją na szaleństwo moralne. W 1891 roku Niemiecki psychiatra J. L. Koch ukuł termin „niższość psychopatyczna” (Koch wybrał termin „psychopatyczny”, który był w rzeczywistości ogólnym terminem dla zaburzeń osobowości do ostatnich dziesięcioleci, aby podkreślić swoje przekonanie, że istniała fizyczna podstawa dla tego stanu – termin „niższość” oznaczał jedynie, że reprezentował niekorzystne odchylenie od normy).
W 1952 roku w pierwszym wydaniu DSM użyto terminu socjopatyczne zaburzenie osobowości. Było to pierwsze oficjalne pojawienie się terminu „socjopatia” do opisania tego stanu, chociaż diagnoza ta koncentrowała się na wewnętrznych procesach psychologicznych i cechach osobowości (takich jak brak wyrzutów sumienia, w przeciwieństwie do łatwiejszych do zidentyfikowania zachowań, takich jak popełnianie przestępstw). Klinicyści zaczęli obawiać się, że skupienie się na procesach wewnętrznych może być powodem trudności w rzetelnym diagnozowaniu zaburzeń osobowości. Aby rozwiązać ten problem, w 1980 roku DSM-III wprowadziło bardziej ograniczoną, opartą na zachowaniu diagnozę zwaną Antyspołecznym Zaburzeniem Osobowości, która prawdopodobnie straciła wiele kluczowych, opartych na osobowości objawów psychopatii, które występowały we wcześniejszych wersjach diagnozy. Oznacza to, że kategoria antyspołecznego zaburzenia osobowości koncentrowała się bardziej na obserwowalnych zachowaniach, takich jak popełnianie przestępstw, łamanie zasad i wyładowywanie się na innych. W związku z tym antyspołeczne zaburzenie osobowości i psychopatia są często mylone, choć nie są tym samym stanem.
Jeden z wybitnych badaczy (David Lykken) wiele lat temu zasugerował, że socjopatia i psychopatia odzwierciedlają dwa odrębne zespoły patologiczne. Zaproponował on, że można rozróżnić socjopatię i psychopatię w oparciu o czynniki przyczynowe (psychopatia była spowodowana głównie czynnikami biologicznymi, a socjopatia odzwierciedlała przede wszystkim czynniki społeczne, takie jak niewłaściwe lub nieskuteczne rodzicielstwo). Brakowało badań, które odnosiłyby się do tych teoretycznych spekulacji. W rzeczywistości nie istnieje obecnie żadna zweryfikowana miara socjopatii, która pozwoliłaby badaczom sprawdzić, czy ma ona inne przyczyny lub właściwości niż psychopatia. Ponadto, badania nad socjopatią lub cechami socjopatycznymi wykorzystywały miary oceniające psychopatię, co oznacza, że nie ma podstaw do identyfikowania jakichkolwiek różnic między psychopatią a socjopatią (ponieważ obie grupy badań wykorzystują miary oceniające psychopatię). Tak więc obecne zamieszanie między socjopatią a psychopatią może wynikać z niechęci specjalistów od zdrowia psychicznego do odrzucenia przestarzałego terminu, pomimo obszernego zbioru badań opracowanych na temat psychopatii, ale nie socjopatii.
