Psikopatik özellikler gösteren pek çok kişi, etraflarındaki insanlardan sadece alabileceği herşeyi almaya bakan oportünistlerdir, başkalarını yalnızca “erzak” kaynağı olarak görürler. Eğer birini gözlerine kestirip, ilginç bulurlarsa ya da ondan bir şekilde günlük işlerinde faydalanabileceklerini düşünürlerse bu kişi kurban olma potansiyeli taşır. Muhtemelen bazıları daha çok, bazıları daha az “potansiyel” taşıyor olacaktır.
Psikopatik özellikler taşıyanların insanlardaki zayıflıkları tespit etmede esrarengiz bir yetenekleri vardır. Bu sıklıkla onları hakimiyet kurabilecekleri eşsiz bir pozisyona sokar. Vicdan tarafından sınır tanımayan kişiler, ilk iş olarak etraflarındaki insanların kullanılabilirlik durumlarını değerlendirirler. Daha sonra, daha az kırılgan ve güven verici bulduklarıyla seçimlerini elerler. Kimi zaman sadece normal belirtiler göstermesi bir insanın kırılgan-zayıf bir av olarak değerlendirilmelerine yol açabilir. Bazen kolay etkilenen insanlar, psikopatın sıkıntısından ve doyurulmamış ihtiyaçlarından dolayı öncelikli olabilir. Bazı psikopatlar, onlara yardımcı olmaya (yapmak istedikleri her neyse) hazır ve hevesli olanları çabucak keşfedip, değer biçen doğal avcılardır. Potansiyel bir kurbanı Aşil’in topuğunu vururcasına tepsit eder ve üzerine sermaye yatırırlar.
Güven duymaya açık ya da daima insanların içindeki iyiliğe inanan bireyler, başkalarına karşı kendilerini ispatlamak için kafa tutan bireylere göre daha çok hedeftedirler. Yine de çoğu insan, başkalarının içindeki iyiliği görme eğilimindedir. Sonuç olarak, saygıya ve güvene dayalı bu doğal eğilim, insanları psikopatik bireylerin gösterdiği garip ve alışılmadık davranışları azımsamaya ya da rasyonalize etmeye yönlendirir. Bu da, hemen hemen herkes makbul bir av olabilir demektir.
Genellikle psikopatlar kendilerini, talihsiz ya da kötü bir durumda olan kurbanlarına “destek” verecek bir “kurtarıcı” olarak tanıtırlar ya da kendileri keder içinde kurbanlardır (bu muhtemelen çarpıtılmış ya da uydurulmuş bir hikayedir). Psikopatın söylediklerine inananlar ona sempati duyar ve bu da kuvvetli bir bağın kurulmasına neden olacak duyguları ortaya çıkarır. Kırmızı bayraklar ortada olsa da, potansiyel kurban çoğu kez iç güdülerini dinlemeyemez ve anlamlandırmaz. Çoğu kişi psikopatın onlarla gerçekten, samimi olarak ilgilendiğini hisseder.
Bu noktada hedef alınmış birey, psikopatın gerçek niyetlerinin farkına varmaz. İlaveten potansiyel kurbanın sahip olduğu olası herhangi bir zayıflık onu daha cazip hale getirir. Psikopat ayrıca kendisine yatırım yapacak olanlarla ilgilenir. Çoğu kez birşeylerin yanlış olduğu hissedilir. Sağlam sebepler ya da kanıtlar olmaksızın hissedilen, birşeylerin yanlış olduğu duygusuna rağmen ilişki -aşk ya da iş- çoğu kez devam eder. Kısa bir süreçte psikopata duyulan mecburiyet ya da bağlılık duygusu derinleşir. Kurbanlar zayıfmış gibi görünebilir, ama sorun bu değildir. Normal insanların hassas noktaları zayıflıkla karıştırılmamalıdır. Herkes potansiyel olarak hedefe alınabilir. Psikopatik bireyler kimi ya da neyi kullandıklarını ve nihayetinde yok ettiklerini umursamazlar.
Gerçi işler yolunda görünse de insanların psikopatlarla etkileşiminde sıklıkla çatışmalar olur; çoğu psikopat kolaylıkla sıkılır, heyecanı sever ve kurbandan düzenli olarak uzaklaşır. Gittikleri zaman arkalarında bıraktıkları yıkım izleri psikopatların ortak özelliğidir. Çoğu kez psikopatik bireyler bir durumu, ortaklığı ya da ilişkiyi bırakmaya beklenmedik bir şekilde ve kolayca karar verir. Pozisyonlarını tehdit ettiğini düşündükleri herhangi birini küçümserler ya da onu etkisizleştirmek için hamleler yaparlar. Bu, kurban için ileride başına geleceklerle mücadele etme durumu doğuracaktır. Psikopat, psikopatik özelliklerinin sorgulanmasından hoşlanmaz. Genellikle bu noktada kurban cevaplar aramaya başlar. İnsanlar, kiminle ilişki içinde olduklarını anlamaya çalışırlar. Bu tavır çoğu kez ileride misilleme ve kurbanlaştırılmayla son bulur ve çatışmaya neden olur. Ne yazık ki psikopatlar, başka bir duruma ya da ilişkiye geçmeye hazır olsalar bile, kurbana yaşattıkları sıkıntıyı izlemekten büyük keyif alırlar. Bazen bir kavgayı kışkırtmaktan bile zevk alırlar.
Çoğunlukla kurbanlar, ne olup bittiğini, çok geç olmadan anlayamazlar. Psikopat, çoktan bir karalama kampanyası başlatmış, mesnetsiz ama yasal eylemlere girişmiş ve kurbanın umursadığı insanları manipüle etmiştir, sadece spor için. Kurban hikayesini anlatmaya başladığında onu dinleyen insanlar genellikle duyduklarına inanamazlar. Kurbanın bir taciz mağduru olmasına ihtimal vermedikleri ya da hikayeyi gerçekçi bulmadıkları için, insanların bu gibi durumlarda inançsız olması yaygındır.
Psikopatın potansiyel kurbanlarına, onlar neyi arzu ediyorsa öyle gibi görünmeyi kolayca başardığı, “ideal” eşler, iş ortakları ya da arkadaş olarak görünmek için yeteri kadar “uyuşturma” yeteneğinin olduğu önemle hatırlanmalıdır. Bazıları kurbanları fırsatlar kombinasyonuna göre seçer ve hedefteki bireyleri manipüle etmekte beceriklidirler. Hiç kimsenin kurban olmamak için bir bağışıklığı yoktur. Bazıları kurban olmak için diğerlerinden daha elverişli adaylar olabilir, çoğunlukla sadece düzgün ve güvenilir insanlar oldukları için.
Linda ve Aftermath Gönüllüleri tarafından yazılmıştır.
Not: Bu “Sık Sorulan Sorular”, kurbanların ve kurtulanların deneyimlerine dayanılarak yazılmıştır.
Hare, R. D. (1999). Without conscience: the disturbing world of the psychopaths among us. New York: Guilford Press.
